język polskijęzyk angielski

Cień ojca

Autor
Tytuł oryginalny
Apátlanok
Tłumacz
Warmuz, Daniel
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

„Trzeba rodzić, bo rodzina jest ważna” – pada na początku utworu. Rodzina jawi się jako gwarant stabilizacji w czasach węgierskiej transformacji ustrojowej i gospodarczej; niestety, w toku akcji (utwór zawiera się w szerokich ramach czasowych, opisuje kilkadziesiąt lat) okazuje się, że to jedynie mrzonka, a każdy z członków familii dryfuje w swoją stronę niesiony przez życie, tłumiąc w sobie gorycz związaną z niespełnionymi marzeniami i ambicjami. Jednym z głównych tematów utworu są powikłane relacje z rodzicami: fizycznie nieobecnym na scenie Ojcem oraz Matką, poświęcającą całą swoją uwagę ciężko choremu synowi, Josy. W późniejszej części utworu uśpiony żal do obojętnej matki zostaje skanalizowany; dzieci piętnują jej niegdysiejszy romans z radzieckim żołnierzem.

 Jak pisze wybitna badaczka teatru i dramatu, Zsuzsa Radnóti, w antologii Wróg publiczny i inne dramaty węgierskie:

„Pozornie historia kraju zmieniła się na lepsze, ale jego obywatele nie potrafili bądź nie chcieli czerpać zysków z tej zmiany. Dzieci nie akceptują poszanowania tradycji i etyki pracy ich ojca, wszystko się rozpada, wszyscy egoistycznie, różnymi drogami, próbują radzić sobie w życiu, ignorując resztę rodziny. Dramat staje się smutną historią upadku, a my jesteśmy świadkami klęski moralnej nowego wspaniałego świata”.

Każdy z szóstki dzieci ma zarówno swój indywidualny charakter, jak i rysy charakterystyczne dla danego pokolenia. Najstarszy syn, Tomi, rezygnuje z własnych ambicji, by szybko nauczyć się zawodu i móc utrzymać rodzinę. Błyskawicznie zakłada własną i udziela rodzeństwu rad dotyczących „podstawowej komórki społecznej”, niemniej jego rodzina się rozpada. Z kolei najmłodsza córka, Feszter, to zbuntowana alterglobalistka usilnie poszukująca swojej życiowej ścieżki, szukająca zrozumienia u podobnych sobie ludzi w Internecie. Jej poglądy stanowią nie tyle wynik świadomych poszukiwań, co wyraz lęku przed samotnością i pustką.

Monumentalne dzieło młodego, lecz utytułowanego autora stanowi bogaty materiał do interpretacyjnych poszukiwań – z dialogów braci i sióstr można wyłuskać mnogość problemów, zarówno tych związanych z funkcjonowaniem w nowej polityczno-gospodarczej rzeczywistości, jak i uniwersalnych, ogólnoludzkich.

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Cień ojca