język polskijęzyk angielski

Hare, David

Hare, David

Urodzony w 1947 r. w Bexhill, East Sussex, brytyjski dramatopisarz, scenarzysta i reżyser filmowy i teatralny. Dwukrotnie nominowany do Oskara w kategorii „najlepszy scenariusz adaptowany” za Godziny (2002) i Lektora (2008). Zawzięty komentator życia społecznego, wypłynął ze swą twórczością w przełomowym roku 1968. Jego sztuki są kompleksową i wnikliwą analizą społeczeństwa brytyjskiego. Podobnie jak jego mentor, John Osborne, Hare stara się rozgryźć brytyjską moralność używając do tego medium dramatu.

Jak wiele osób z jego pokolenia, swoją przygodę z dramatem rozpoczął od pisania dla festiwalu Fringe, w efekcie był jednym ze współzałożycieli Portable Theatre (Teatru Przenośnego), który docierać miał do stref miasta pozbawionych kontaktu z teatrem. Już wkrótce dała się poznać jego indywidualność dramaturga. Od satyry Slag (1970), poprzez England's Ireland (1972) i współtworzonej z Howartem Brentonem Brassneck (1973) – rozpoczął się jego triumfalny pochód przez brytyjskie sceny teatralne (w 1978 pisze dla brytyjskiego Teatru Narodowego sztukę Plenty). Hare jak mało kto potrafi pisać o sprawach politycznych w przystępny sposób. Jego twórczość, zarówno filmowa jak i teatralna, skoncentrowana jest przede wszystkim wokół spraw społecznych Wielkiej Brytanii: porażki powojennego idealizmu, rozpadających się struktur instytucji brytyjskich, zmowie prawicowego rządu Thatcher z konserwatywną prasą (na wzór rządów sowieckich), ale głównie na stanie społeczeństwa, które mimo wiary w starodawne symbole, nie posiada własnych, podstawowych przekonań politycznych.

Jednym z największych osiągnięć Hare'a jest fakt, że w jego sztukach ton polityczny jest równoważny z osobistym. Łączą one cierpką krytykę z romantycznym optymizmem. I mimo tego, że z biegiem lat jego styl uległ pewnym zmianom – wiara w moc teatru jako medium społecznego pozostaje niezachwiana, tak samo jak niezachwiane jest jego przekonanie, że do obowiązków pisarza należy badanie i interpretowanie społeczeństwa, w którym żyje.

Jego praca spotkała się z wielkim uznaniem również na West Endzie, gdzie odniósł sukces między innymi dzięki sztukom takim jak: Obfitość, (która posłużyła później za scenariusz filmowy z Meryl Streep w roli głównej), Racing Demon, Skylight, Amy's View. Sztuki grane na Broadwayu przyniosły mu nie tylko uznanie publiczności, ale również nagrody krytyki, m.in. Tony Award w kategorii: najlepsza sztuka (kolejno: Obfitość, Racing Demon, Skylight) i nagrodę Laurence'a Oliviera za najlepszą nową sztukę sezonu. Inne ważne teksty dramatopisarza to: A Map of the World, Pravda, Murmuring Judges, The Absence of War, The Vertical Hour. Hare jest również autorem scenariuszu do filmu Wheterby i sztuki BBC: Page Eight (2011). Sam rok 2013 przyniósł pisarzowi liczne nagrody: dwie nominacje do Oskara, trzy nominacje do Złotych Globów, trzy nominacje do nagrody Tony Award, nagrodę w konkursie BAFTA, nagrodę Gildii Amerykańskich Scenarzystów za najlepszy scenariusz adaptowany, dwie nagrody Laurence'a Oliviera, Złotego Niedźwiedzia (1985). Wielokrotnie nagradzany przez krytyków, m.in. New York Drama Critics Circle Award.

Za swoje zasługi David Hare otrzymał w 1998 roku szlachectwo.

Tak to już jest

Autor
Tytuł oryginalny
Stuff Happens
Tłumacz
Rozhin, Klaudyna
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły obsady
w sztuce występuje 51 męskich postaci
Prapremiera
National Theatre w Londynie, scena Olivier, 1 września 2004; spektakl reżyserował Nicholas Hunter, autorem scenografii był Christopher Oram, przedstawienie zostało przyjęte entuzjastycznie zarówno przez publiczność, jak i przez krytyków

Sztuka Davida Hare'a jest skrojona niczym dobry kryminał. Śledzi początki wojny w Iraku. Siłą napędową dramatu są kolejno pojawiające się w nim postaci i wątki rodzącego się konfliktu. I tak autor prowadzi nas coraz to głębiej: od polityka do polityka, od rozmowy do rozmowy, od jednej rezolucji do drugiej – aż do samego jądra ciemności. Hare wnikliwie analizuje amerykańskie ciało polityczne. W swej sztuce łączy elementy teatru politycznego, satyrycznego, teatru dokumentu i fikcji. Zamieszcza w niej oryginalne teksty przemówień i wystąpień publicznych, choć zastrzega, że rozmowy gabinetowe pochodzą z wyobraźni.

Hare ukazuje przede wszystkim hipokryzję Ameryki i jej apodyktyczną postawę wobec świata. Obnaża chwiejną dialektykę, dzięki której decyzja o wypowiedzeniu wojny Irakowi została podjęta nie tylko przez USA, ale i przez europejskie kraje koalicji. Wskazuje na cynizm rządzących, szczególnie George'a Busha, którego przedstawia jako zręcznego manipulatora grającego rolę swojskiego pseudo-Teksańczyka. Wnikliwie analizując postaci, wprowadza również na scenę konflikt o zabarwieniu tragicznym. To konflikt pomiędzy prezydentem Bushem a jego sekretarzem stanu – Colinem Powellem. Powell – niegdyś czynny wojskowy – widzi niedorzeczność inwazji na Irak, mimo to finalnie kapituluje, podpisując się pod paktem o agresji na państwo irackie.

Chociaż autor unika w sztuce antywojennej stronniczości, ukazuje jednocześnie, jak niedorzeczne i balansujące niekiedy na granicy fantastyki były argumenty stojące za wojną. Po raz pierwszy Bush wprowadza bowiem nieznany dotąd w prawie międzynarodowym koncept: doktrynę ataku wyprzedzającego (znaną później również jako Doktryna Busha). Wojna potraktowana zostanie jako rodzaj modelu demonstracyjnego. I tak hegemonia USA i makiaweliczne rządy prezydenta prowadzą do katastrofalnego bałaganu, niosąc za sobą tysiące niepotrzebnych śmierci. Bałaganu, który najlepiej podsumowują słowa wiceministra obrony, Paula Wolfowitza, pytanego o iracką broń masowej zagłady: „Nie potrafię zdefiniować, ale jak zobaczę, to rozpoznam.”