język polskijęzyk angielski

Chmielewski, Paweł

Obywatel Szrajbman

Autor
Chmielewski, Paweł
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
4
Obsada mężczyzn
10+

Głównym bohaterem sztuki jest autentyczna postać: Ilja Szrajbman, reprezentujący Polskę żydowski pływak, wielokrotny mistrz. Jego historia ukazana jest w dwóch płaszczyznach cza w okresie przedwojennym, cofając się aż do pierwszych, dziecięcych zachwytów Szrajbmana sportem, poprzez start reprezentantów Polski (Żydów, Niemców, Polaków, Ślązaków i Ukraińców) w berlińskiej olimpiadzie 1936 i młodzieńcze, niezrealizowane marzenia o obiecanej mu roli Tarzana w powstającej właśnie polskiej wersji filmu. 

Historia Ilji Szrajbmana jest zarazem historią przenikania się środowisk artystycznych (przede wszystkim filmowego) i sportowego w przedwojennej Polsce. Historią pogmatwanych i niełatwych relacji polsko-żydowskich, gdzie obok ogromnego wpływu żydowskich intelektualistów na kształt Polski w latach 1918-1939, prawdziwych przyjaźni i wzajemnego szacunku istniała wrogość i antysemityzm. Tło stanowi narastające zagrożenie ze strony nazistowskich Niemiec, atak na Polskę w 1939 r., zagłada polskich Żydów, powstanie w getcie. Obok Ilji Szrajbmana występują autentyczne postaci, m.in. Juliusz Gardan, Michał Znicz, Wiera Gran, Miriam Ajzensztadt, Szapsel Rotholc, Eugeniusz Cękalski.

Obywatel Szrajbman to także dramat o boleśnie utraconych nadziejach, niezrealizowanych planach, młodzieńczych snach brutalnie przerwanych wybuchem wojny – o indywidualnej tragedii jednostki wplątanej w machinę historii. Dotkliwość przekazu pogłębia wiedza o tym, że większość bohaterów dramatu – postaci autentycznych – straciła wówczas tragicznie swoje młode życie. Świat międzywojnia – a potem wypalony świat pozorów życia już za bramą getta – poznajemy w wartkich, dynamicznych, można powiedzieć „filmowych” dialogach. Forma tekstu, szybkie przeplatanie się scen, także przywodzi na myśl montaż filmowych klatek, między którymi autor wprowadza czasem rodzaj poetyckiego „łącznika”, jak dostrzeżone przez bohatera w książce na straganie w getcie zdanie „Jednym susem rzucił się w wodę”, które wraz z nim przenosi nas błyskawicznie w czasy jego dzieciństwa. 

Klimat Obywatela Szrajbmana kojarzyć się może widzom odrobinę ze spektaklem Bokser Eweliny Marciniak według powieści Szczepana Twardocha. 
 

 

 

 

 

 

 

Chmielewski, Paweł

Absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny magazynu kulturalnego „Projektor”. Publikował m.in. w „Zeszytach Komiksowych”, „Studiach Sienkiewiczowskich”, „Biurze Literackim”, "Komiks i my", “Ha!art”, „Nowym Napisie”, „Biuletynie Rzeźby”, „Teraz”. Trzykrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Członek Rady Programowej Muzeum Komiksu w Krakowie. Redagował i opracował kilkanaście antologii poetyckich, prozatorskich i monografii.

UTWORY:

  • Dramaty

„Pociąg” (słuchowisko fantastyczno-naukowe, III nagroda programu IV PR)

„Dno” (dramat, II nagroda konkurs „Szukamy młodego Szekspira” Teatru Ochota)

„Ścigając cień” (dramat, II nagroda Festiwal „Transfuzje” Kraków)

„Obywatel Szrajbman” (dramat)
 

  • Książki teoretyczne

„Słowacki w supermarkecie” (eseje teoretycznoliterackie)

„Słowacki w McDonaldzie” (eseje teoretycznoliterackie)

„Nie tylko Yorgi. Historia świętokrzyskiego komiksu”, t. 1-3

„Rozmaite gatunki szarańczy. Cykle ilustracyjne i formy komiksowe w prasie polskiej XIX wieku”

„1000 filmów, które stworzyły historię kina” (współautor, antologia uzyskała Grand Prix na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni)

„Na dworze Goździkowego Króla. Polskie formy komiksowe w kontekście europejskim od XV wieku do roku" 

„Kolacja u Jedynaczka. Franciszek Kostrzewski, pionier polskiego komiksu prasowego” (edycja polsko-angielska)
 

  • Scenariusze

„12 prac Delty"  (rys. Tomasz Łukaszczyk)

„Paderewski w Białym Domu” (antologia „100 na , rys. Janusz Wyrzykowski)

„Pułapka Gargancjana” (adaptacja St. Lema, rys. Tomasz Łukaszczyk)

„Kot w butach” (rys. Tomasz Łukaszczyk)

„Delta 800: misja” (adaptacja „Jądra ciemności” Josepha Conrada, rys. Tomasz Łukaszczyk)

„Przygody Władka. Sezon pierwszy” (rys. Jerzy Ozga)

 

Subskrybuj Chmielewski, Paweł