język polskijęzyk angielski

Worożbyt, Natalia

Worożbyt, Natalia

Ur. 1975 w Kijowie ukraińska dramatopisarka, reżyserka, scenarzystka i kuratorka teatralna. Pisze po ukraińsku i rosyjsku. Należy do formacji nowego dramatu ukraińskiego. Ukończyła wydział dramaturgii w Instytucie Literackim im. Maksima Gorkiego w Moskwie. W latach 2000-2010 mieszkała i pracowała w Moskwie. Na Ukrainie wraz z niemieckim reżyserem Georgem Genoux założyła Teatr Peresełencia, zajmujący się problemem wojny na wschodzie Ukrainy i uchodźcami wewnętrznymi. Kuratorka festiwali „Donkult” i „Gogolfest”, jedna z założycielek festiwalu dramaturgii ukraińskiej „Tydzień sztuki aktualnej”. Jej dramaty wystawiane są w teatrach Ukrainy, Rosji, Wielkiej Brytanii, Polski, USA i Łotwy. W Teatrze Powszechnym w Warszawie 24.10.2014 r. odbyła się premiera dramatu dokumentalnego Dzienniki Majdanu. W Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie 1.12.2018 r. miało miejsce czytanie performatywne sztuki Złe drogi. W 2017 r. na podstawie jej scenariusza powstał pełnometrażowy film fabularny Cyborgi. Bohaterowie nie umierają. W 2020 r. powstała filmowa adaptacja Złych dróg w reżyserii autorki. W lutym 2022 r. Worożbyt przebywała w Mirhorodzie, gdzie kończyła pracę nad swoim najnowszym filmem pt. Demony, poświęconym relacjom ukraińsko-rosyjskim; prace zostały przerwane przez bombardowanie Mirhorodu w czasie rosyjskiej inwazji. Autorka wielokrotnie apelowała o wsparcie dla Ukrainy.

Złe drogi

Tłumacz
Korzeniowska-Bihun, Anna
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Postacie
istnieje możliwość łączenia ról
Szczegóły obsady
sztuka wieloobsadowa

Worożbyt nie przebiera w środkach – choćby w scenie, w której kobieta i żołnierz prowadzą quasi-erotyczną grę, podczas gdy w bagażniku spoczywa pozbawione głowy ciało. Świat wprawia w ruch popęd erotyczny i popęd destrukcji; bohaterowie usiłują żyć normalnie pomimo tego, że świat bezpowrotnie „wypadł z formy”. Złe drogi to odheroizowana wizja wojny rosyjsko-ukraińskiej – bez postumentów, pozbawiona pokrzepiającej mitologii.

W cyklu scenicznych obrazów autorka sonduje wyimki z życia osób doświadczających wojny. W centrum zainteresowania stoi przede wszystkim katastrofalny wpływ wojny na powszednie sfery życia – w szczególności na uczucia, pożądanie, seks. W korowodzie bezimiennych bohaterów przewija się m.in. kobieta podróżująca za swoim mężczyzną-żołnierzem, sypiająca w koszarach, kobieta próbująca zadośćuczynić małżeństwu za rozjechaną kurę (co skwapliwie wykorzystują) czy zafascynowane „mundurami”, pozbawione perspektyw nastolatki przesiadujące pod kioskiem. Wiele postaci występujących w poszczególnych scenach można zidentyfikować z postaciami pojawiającymi się w dalszych segmentach sztuki, co wpływa na uspójnienie narracji.

Worożbyt w przemyślany sposób stosuje techniki teatru dokumentalnego – poszczególne części sztuki są zszyte z relacji innych ludzi, z którymi miała okazję pracować i tworzyć. Autorka pisze bezpardonowo, do bólu prawdziwie. Nie tyle odbrązawia, co ukazuje świat takim, jaki jest – to świat, w którym jest miejsce na zauroczenie i pożądanie, na bardzo ludzki, wręcz odruchowy, afektywny sprzeciw wobec katastrofy, która uniemożliwia lub utrudnia realizowanie podstawowych potrzeb. Cytując jedną z postaci:

„Witaj, miłości. Na twoją cześć po tamtej stronie wybuchają pociski. Na twoją cześć urwało komuś nogę”.

To swoista trawestacja Hymnu do miłości – tutaj zwykłej, przyziemnej, prozaicznej, nieraz brutalnej, nieodłącznie splecionej z makabrą wojny.