język polskijęzyk angielski

Sajko, Ivana

Ur. 1975 w Zagrzebiu chorwacka dramatopisarka, pisarka, dramaturżka, reżyserka i performerka. Jej sztuki pojawiają się na deskach teatrów i na antenie programów radiowych na całym świecie. Ukazały się one w przekładzie na kilkanaście języków. Sajko jest laureatką wielu prestiżowych nagród za twórczość dramatopisarską, autorką pięciokrotnie uhonorowaną Nagrodą im. Marina Držicia; w 2013 roku otrzymała francuski Order Sztuki i Literatury, a w 2018 roku zdobyła Międzynarodową Nagrodę Literacką przyznawaną przez Haus der Kulturen der Welt w Berlinie. Jest współzałożycielką grupy teatralnej „BAD co.”, w której do 2005 roku była aktywna jako dramaturżka i reżyserka. W późniejszych latach sama przedstawiała swoje sztuki, nadając im formy hybrydyczne, eksperymentując z zagadnieniem relacji tekstu dramatycznego, spektaklu i muzyki. Jej performanse były wówczas określane mianem czytań autoreferencyjnych lub koncertowych. 

W Chorwacji ukazały się trzy zbiory jej dramatów: Smaknuta lica  četiri drame o optimizmu (pol. Stracone twarze – cztery dramaty o optymizmie, 2001), Žena-bomba (pol. Kobieta-bomba, 2004), Trilogija o neposluhu (pol. Trylogia o nieposłuszeństwie, 2011). Sztuki zostały również opublikowane w czasopiśmie „Kazalište” („Teatr”). Oprócz tego opublikowała powieści Rio bar (2006, polskie wydanie: Warszawa 2011), Povijest moje obitelji od 1941 do 1991, i nakon (pol. Historia moje rodziny od 1941 do 1991 roku i potem, 2009), Ljubavni roman (pol. Powieść miłosna, 2015) i Male smrti (pol. Małe śmierci, 2021) oraz rozprawę teoretyczną Prema ludilu(i revoluciji): čitanje [pol. Ku szaleństwu (i rewolucji): czytanie, 2006]. 

W Polsce wystawiono dwa spektakle na podstawie jej dramatu Kobieta-bomba (opublikowany w czasopiśmie „Dialog” w tłum. D. J. Ćirlić): w 2009 w Teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie (reż. Giovanny Castellanos) i w 2012 roku w Galerii Scena w Koszalinie (reż. Wojciech Węglowski). 

Również inne teksty Ivany Sajko zostały przetłumaczone na język polski. Utwór Sceny z jabłkiem opublikowano w książce (Nie tylko) fragmenty. Wybór nowych dramatów chorwackich (2019, tłum. M. Koch), sztuka Europa (Monolog dla Matki Courage i jej dzieci) znalazła się w zbiorze Pokolenie przerwanej młodości. Antologia współczesnego dramatu chorwackiego (tłum. K. Taczyńska), natomiast monolog W pokoju nieco szerszym niż skóra  (tłum. G. Abrasowicz) wchodzący w skład cyklu MONOVID-19 udostępniono na stronie internetowej Instytutu Teatralnego im. M. Hertza.

Na podstawie sztuki #jeanne powstał spektakl zrealizowany w Szwecji (produkcja: Riksteatern i Dramaten w Sztokholmie; reż. Anja Suša), który zdobył Grand Prix podczas 57. edycji belgradzkiego międzynarodowego festiwalu BITEF oraz duńska produkcja Aarhus Teater (reż. Camille Sieling Langdal). Dramat #jeanne został także zaprezentowany widzom PC Dramy w gdańskim Klubie ŻAK (reż. Paweł Sztarbowski).

Najnowszy utwór To nie jest spektakl o twojej urodzie (dla chóru kobiet) powstał w 2023 roku w ramach projektu „Podczas gdy historia pisze się sama” („While History Writes Itself) realizowanego w Teatrze im. Maksyma Gorkiego w Berlinie (Maxim Gorki Theater).

Autorka od 2016 roku mieszka w Berlinie, gdzie kontynuuje karierę literacką. Odnosi sukcesy na obszarze niemieckojęzycznym, również jako dramaturżka i reżyserka.