Przekład: Jarosława Michalewska
pełna długość
Jedna dekoracja - wnętrze
Jest to współczesna angielska sztuka przełożona na język polski w 1998 roku przez Jarosławę Michalewską (przy współpracy Jerrego Flynna, założyciela anglojęzycznego The Globe Theatre Group w Warszawie)
DWA jest napisane w ten sposób, aby wszystkie postacie a jest ich czternaście, siedem kobiecych i siedem męskich, mogły być odtwarzane przez dwójkę aktorów.
Na dekoracje składa się bar, krany do piwa, szklanki, kasa i inne barowe akcesoria. Kostiumy powinny być ograniczone do minimum, aby akcja przebiegała płynnie.
Widzowie w pewnych momentach mogą stawać się gośćmi baru, jeśli taka będzie koncepcja reżysera.
Akcja dramatu rozgrywa się podczas jednego wieczoru w pubie na północy Anglii. W knajpie panuje typowy dla takich miejsc rozgardiasz. Za barem stoją Właściciel i Właścicielka małżeństwo z kilkunastoletnim stażem. Odnoszą się do siebie z ledwie skrywaną niechęcią, a równocześnie są uprzedzająco mili dla klientów. Wydaje się, że sprawia im przyjemność ranienie siebie nawzajem.
Właściciel i Właścicielka są postaciami, które otwierają i zamykają akcję. Powracają na scenę wielokrotnie, podczas gdy pozostali bohaterowie pojawiają się tylko raz.
Goście pubu to galeria ludzkich postaw, charakterów i temperamentów. Jedni od razu wzbudzają sympatię, inni współczucie, do jeszcze innych czuć można jedynie odrazę. Wszyscy jednak mają równe prawa. Przy barowym stołku wszystkich mierzy się jedną miarą.
Pierwszym gościem baru jest Stara Kobieta, która przychodzi codziennie wieczorem, aby wypić drinka. Jest to dla niej pieczołowicie odprawiany rytuał nagroda po dniu spędzonym na opiece nad zniedołężniałym mężem.
Kolejni goście to para młodych ludzi Ćma i Maudie. Ćma sprawia wrażenie uwodziciela, lecz tak naprawdę bezskutecznie szuka ideału w każdej napotkanej kobiecie. Maudie jest jego dziewczyną, która uporczywie dąży do zalegalizowania ich, niezbyt udanego związku.
Tuż po nich pojawia się Stary Mężczyzna, który w pubie próbuje zapomnieć o tęsknocie za zmarłą żoną. Wydaje się, że już niedługo podąży za nią na tamten świat.
Następna para to Pani Eiger i Pan Eiger, oboje w średnim wieku. Ona marzy o mężczyźnie, który spełniłby jej wszystkie seksualne fantazje. Jej ideałem jest wysoki, wysportowany i pewny siebie macho podczas gdy Pan Eiger to niski, pulchny i zakompleksiony pantoflarz.
Dwójka młodych ludzi - Lesley i Roy to kolejni goście pubu, dobrze znani właścicielom. Są razem, ale ich związek nie należy chyba do najszczęśliwszych. Zwłaszcza dla niej. Roy jest chorobliwie zazdrosny, traktuje Lesley jak swoją własność i upokarza ją publicznie przy każdej okazji. Ona godzi się na wszystko z pokorą. Wszelkie próby przeciwstawienia się Royowi kończą się dla niej jeszcze większym cierpieniem.
Ostatnią parą pojawiającą się tego wieczoru w pubie są Fred i Alice - dwójka grubasów, żyjących w magicznym, filmowym świecie iluzji i marzeń.
W knajpie pojawiają się jeszcze Kobieta ta trzecia, która śledzi swego żonatego kochanka oraz mały chłopiec szukający ojca.
Sztuka DWA skonstruowana jest w ten sposób, że dzieli się wyraźnie na dwie części pierwszą, podczas której pojawiają się kolejni goście pubu i drugą, rozgrywającą się już po zamknięciu, w pustym pubie, między Właścicielem i Właścicielką. W pierwszej części dramatu pojawiają się oni zawsze między kolejnymi scenkami z gośćmi. W trakcie wieczoru dowiedzieć się można o nich coraz więcej, pomimo tego, że porozumiewają się półsłówkami i wciąż mają do siebie o coś pretensje. Właścicielka jest dziwnie rozdrażniona. Stale czyni niezrozumiałe aluzje, które Właściciel próbuje zignorować, chociaż nie zawsze mu się to udaje.
Dopiero gdy z baru wyjdzie ostatni gość mają chwilę czasu, aby porozmawiać. Chociaż nawet wtedy to nie przychodzi im łatwo. Oboje cierpią, ale cierpią osobno. Nie potrafią ze sobą rozmawiać, nie rozumieją się nawzajem. Ale to właśnie dzisiaj muszą porozmawiać. Okazuje się bowiem, że ten właśnie dzień jest wyjątkowy. Początkowo nie wiadomo jednak z jakiego powodu. Siedem lat temu zginął w wypadku samochodowym ich kilkuletni syn. Samochód prowadziła wtedy Właścicielka i do tej pory obwinia siebie za śmierć dziecka. Wydaje jej się, że mąż także obarcza ją winą, zwłaszcza, że od tamtej pory nigdy nie rozmawiali na ten temat. W chwili, gdy dwoje bliskich ludzi przestaje rozmawiać o tym, co ich boli - kończy się ich prawdziwie wspólne życie. Tak też stało się w ich przypadku. Stali się sobie obcy - nie dzielili ze sobą swoich lęków, marzeń i bólu. Teraz, po siedmiu latach próbują to zmienić. Właściciel broni się przed rozmową, ale jego żona jest zdeterminowana. Ma już dosyć milczenia. Rozmowa może ich uratować, albo zgubić. Mogą sobie nawzajem wybaczyć, albo się rozstać.
W dramacie DWA wszystko kończy się szczęśliwie. Okazuje się, że Właściciela i Właścicielkę łączy jeszcze coś poza wyrzutami sumienia. Dochodzą do porozumienia. Tylko na jak długo ? Ostatnie słowa Właścicielki - Ja ciebie też kocham najprawdopodobniej na scenie zabrzmią bardzo smutno.
Jest to sztuka o współczesnym człowieku i jego uczuciach. Każdy może odnaleźć siebie w jednej z postaci. Sytuacje pokazane w dramacie są oczywiście schematyczne, ale właśnie przez to tym bardziej prawdziwe. Życie składa się przecież ze schematycznych sytuacji. Takich, które powtarzają się w niezmienionej postaci od zawsze. Na świecie są tysiące dręczonych kobiet, upokarzanych mężczyzn i nieszczęśliwych małżeństw. Ciekawe tylko, że w pubie Jima Cartwrighta nie ma szczęśliwych gości. Każdy przynosi ze sobą własne cierpienie, a happy endy są pozorne i chwilowe. Być może tak jest naprawdę. Być może takie jest nasze życie, w którym najwięcej jest cierpienia.
Inscenizacja sztuki Dwa Jima Cartwrighta to interesujące zadanie, przede wszystkim dla dwójki aktorów, którzy będą musieli w krótkim czasie wcielić się w wiele zupełnie różnych postaci. Zachowanie tej trudnej konwencji teatru dwuosobowego jest bardzo ważne dla przekazania istoty sztuki. Nie chodzi w niej bowiem o przedstawienie kilku rodzajowych scenek rozgrywających się w jakimś barze, ale o pokazanie typowych postaci - Kobiety i Mężczyzny - którzy zostają postawieni wobec siebie nawzajem i wobec własnych uczuć. Każda z postaci jest bowiem częścią jakiejś pary, mimo, że czasem pojawia się sama. Ważne jest ukazanie, że człowiek zawsze jest zdeterminowany przez coś, a najczęściej przez kogoś. Temu ma służyć propozycja, aby wszystkie postacie odtwarzane były jedynie przez dwójkę aktorów.