język polskijęzyk angielski

Ja, Don Kichot

Autor
Tłumacz
Tomasiewicz, Agata
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Tragikomedia
Szczegóły obsady
+ role zbiorowe; można też zagrać na 1M, 1K etc.

 

Podobno Cervantes napisał swoje opus magnum w więzieniu. Owa anegdota zainspirowała Roya Chena do uczynienia bohaterów sztuki skazańcami odbywającymi wyrok w jednej celi. Dwóch więźniów całymi dniami zaczytuje się w Don Kichocie, po czym odtwarza sceny z ukochanej powieści. Działanie postaci można ocenić w różny sposób – jako przejaw eskapizmu – bądź jako jedyną drogę do przetrwania koszmaru, sposób walki z instytucjonalną opresją i ludzką pogardą, uosabianą przez grubiańskiego Strażnika.

Sztukę buduje kilka rejestrów, co stwarza możliwość wielotorowej interpretacji. Utwór izraelskiego autora z jednej strony jawi się jako humanistyczny traktat afirmujący godność i autonomię jednostki (w pewnym momencie jeden z bohaterów wskazuje na swoją głowę, mówiąc: „tej wolności nie mogą mi odebrać…”). Metafora „teatru w teatrze” – to obraz starań o respektowanie przyrodzonych praw człowieka. Z drugiej strony można upatrywać w Ja, Don Kichot również pesymistycznej wymowy – człowiek nie tyle walczy o wolność, co o złudzenie wolności. Bunt przeciwko opresywnemu systemowi to nic innego niż walka z wiatrakami; człowiek skazany jest z góry na porażkę, powolne wylizywanie się z coraz to głębszych ran.

Wreszcie sztukę można zagrać jako bezpretensjonalną komedię z dwójką protagonistów o kontrastujących charakterach – więzienny Don Kichot to erudyta, idealista skrywający mroczny sekret związany z niejaką „Dulcyneą”, zaś Sancho Pansa to prostolinijny, rodzinny mężczyzna wyładowujący swoje frustracje w twórczy sposób – piekąc ciasta. Jak się okazuje, tworzenia wielkiej literatury i aromatycznych wypieków nie dzieli aż tak wiele… Podkreśleniu akcentów humorystycznych służy również wprowadzenie bohatera zbiorowego w niektórych scenach – prostytutek utożsamianych z „nadobnymi białogłowami”, więźniów-galerników czy niezbyt bystrych stażystów na oddziale psychiatrii.

Ja, Don Kichot to więzienna wersja Lotu nad kukułczym gniazdem Kena Keseya – głównym przesłaniem obydwu utworów jest wszakże bunt uziemionych, ubezwłasnowolnionych, odizolowanych od społeczeństwa jednostek. Cytując Keseya, „Jest tu tak przyjemnie […] – że tylko wariat mógłby chcieć stąd uciec” – być może dlatego jeden ze skazańców unika możliwości wcześniejszego zwolnienia. Czy słusznie?

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Ja, Don Kichot