Pełna długość, jedna dekoracja - wnętrze
Królowa piękności z Leenane to współczesna sztuka znanego irlandzkiego dramatopisarza Martina McDonagha. Jej prapremiera odbyła się w lutym 1996 roku w Town Hall Theatre, w irlandzkim hrabstwie Galway, tym samym, w którym rozgrywa się akcja dramatu. Sztuka w 1996 roku została nagrodzona Evening Standard Award dla najlepszej nowości teatralnej i Writers Guild Award dla najlepszej sztuki Fringe. W tym samym roku autor otrzymał George Devine Award dla najbardziej obiecującego dramatopisarza. Maureen opiekuje się swoją starą i schorowaną matką Mag. Między tymi kobietami od początku wyczuwa się szczególne napięcie. Ich relacje nabrzmiałe sprzecznymi uczuciami od nienawiści i lęku do bolesnego przywiązania.
Początkowo wydaje się, że Maureen ma żal do matki o to, że musi poświęcać jej tyle uwagi i nie dostaje nic w zamian. Później jednak okazuje się, że sprawa jest trochę bardziej skomplikowana. Te kobiety połączone są za sobą silniej, niż same myślą. Wytworzył się między nimi rodzaj przedziwnej symbiozy. W tym traumatycznym związku obie czują się nieszczęśliwe, lecz nie potrafią się od siebie uwolnić. Spędzają życie na robieniu sobie nawzajem przykrości. Dręczą się psychicznie i fizycznie w niezwykle wyszukany sposób. Taka sytuacja prędzej czy później musi doprowadzić do tragedii.
Maureen - samotna, niezamężna kobieta, nigdy nie zaznała szczęścia. Jej życie jest jałowe i puste w tym małym miasteczku nie ma żadnych szans na zmianę losu. Za wszystkie niepowodzenia wini matkę, czuje się skazana na opiekę nad nią i, paradoksalnie, na jej opiekę. Z dnia na dzień staje się coraz bardziej zniecierpliwiona. Rozpaczliwie czeka na okazję, żeby się stąd wyrwać, oczywiście może nią być tylko mężczyzna. Raz już wyrwała się na robotę do Anglii, ale zapłaciła zdrowiem. Matka zabrała ją ze szpitala psychiatrycznego pod warunkiem,
że się nią zajmie, bo mogłaby sobie coś zrobić.
A poza tym Mag boi się samotnej starości, musi więc zatrzymać Maureen za wszelką cenę.
Dlatego właśnie, gdy w życiu Maureen pojawia się mężczyzna, znajomy z młodości, który chce się z nią związać, matka robi wszystko, aby ich rozdzielić. Po nocy, którą Maureen i Pat spędzą razem w jej domu, staje się bardzo przebiegła i czujna. Przechwyciwszy ten najważniejszy dla córki list, w którym Pato Dooley proponuje jej wspólny wyjazd do Ameryki, pali go w piecu.
Córka jakimś ósmym zmysłem jednak domyśla się czegoś. Ogniem zmusza matkę do wyznania prawdy i spotyka się z Pato na dworcu, na chwilę przed jego wyjazdem. Umawiają się, że Maureen, jego Królowa Piękności, przyjedzie do niego, jak tylko zdobędzie pieniądze na bilet.
O tym spotkaniu dowiadujemy się od córki, która zdaje relacje matce matce, którą przed chwilą zabiła. Zdobyła się wreszcie na ten akt rozpaczy, aby ratować swoje prawo do szczęścia i wolności.
Na stypie okazuje się jednak, że nie wszystko przebiega po jej myśli. Wprawdzie nikt jej nie podejrzewa o morderstwo, ale rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej niż myśli. Brat Pato Ray, opowiada jej, że dostał list z Ameryki, w którym Pato informuje go o swoich zaręczynach z córką wuja. Pisze też, że był bardzo nieszczęśliwy, gdy Maureen nie odpowiedziała na jego list i długo nie mógł się z tym pogodzić. Ray nie rozumie, jak ona mogła odtrącić takiego mężczyznę. Stwierdza też, że owego wieczoru Maureen nie mogła się przecież spotkać z Pato na dworcu, gdyż jego brat nie zdążył na pociąg i pojechał taksówką.
Nie wiadomo więc, jak było naprawdę. Czy Maureen wymyśliła sobie to wszystko i tak mocno uwierzyła, że stało się to dla niej prawdą ? Czy też miała rację jej matka, która twierdziła, że Maureen cierpi na chorobę psychiczną, wiele lat przebywała w zakładzie zamkniętym i jest niebezpieczna dla siebie, może nie jest w stanie odpowiadać za własne czyny ?
Dramat się kończy, ale pozostawia wiele pytań, które drążą i domagają się odpowiedzi.
Królowa piękności to dramat bardzo gęsty od mrocznych namiętności i wstydliwych uczuć. Jest tym bardziej przejmujący, że tragedia rozgrywa się wśród prostych ludzi, którzy znają tylko proste rozwiązania. Sztuka pozwala zrozumieć, do jakich czynów mogą człowieka zdeterminować najprostsze potrzeby; jak daleko można się posunąć, gdy człowieka ogarnia bezsilność i beznadziejność życia i w jak wyrafinowany sposób ludzie potrafią zadawać sobie ból.
Sztuka zawiera bardzo interesujące role, zwłaszcza dla aktorek. Skomplikowane i tajemnicze relacje pomiędzy matką a córką to pole do popisu dla dojrzałych aktorek, dla których często brakuje odpowiednich ról we współczesnej dramaturgii.
Ta sztuka nie jest łatwa ani w realizacji, ani w odbiorze. Ale nie może być łatwa, bo mówi o rzeczach trudnych i bolesnych. A jednak od prapremiery w 96 w Royal Court Theatre (scena studyjna), przeniesiona na West End i wystawiona w wielu europejskich teatrach zdobyła wiele nagród, co świadczy o jej wysokiej wartości artystycznej i głębi poruszanych spraw.