język polskijęzyk angielski

Ptaki wracają do domu

Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Dramat psychologiczny

Ona – atrakcyjna, wysportowana trzydziestolatka. On – charyzmatyczny hipnoterapeuta niemieckiego pochodzenia. Spotykają się w parku; on staje w jej obronie i ratuje ją z opresji, ona łyka przynętę. W zawiązaniu akcji, które mogłoby rozwinąć się w kierunku prostej historii z happy endem w tle, szybko uwidaczniają się prawdziwe rysy tych dwojga. Bohaterowie nie są ludźmi, za których chcą uchodzić. Rozpoczyna się gra, w której stawką jest odkrycie mrocznych sekretów, zdrowie psychiczne, a nawet życie.

Ela, młoda kobieta, którą poznajemy w prologu, jest w istocie kobietą-dzieckiem. Doświadczona traumą molestowania we wczesnym dzieciństwie, o której czytelnik dowiaduje się powoli, tylko z pozoru emanuje niezależnością. Tajemniczy wybawiciel, Helmut, nie traci czasu i krok po kroku buduje zaufanie. Zauważywszy obsesję kobiety na punkcie zdrowego stylu życia, karmi ją niezdrowymi przekąskami. Gest, który w innych okolicznościach można uznać za wręcz ojcowski, w tym wypadku nosi znamiona skrywanj potrzeby dominacji. Wyczuwając podskórne lęki kobiety, oferuje jej sesję hipnoterapii. Do wewnętrznego świata bohaterki usiłuje dotrzeć matka, nalegając – wręcz przemocą – na spotkania z lekarzem psychiatrą. Wychodzi na jaw, że od dawna młoda kobieta „nie czuje niczego”, jest zablokowana zarówno w sferze seksualnej, jak i na głębszym poziomie – w sferze uczuć.

Jest jedna osoba, przed którą Ela potrafi się obnażyć. Wpierw agresywna i zamknięta na Helmuta, stopniowo pod jego wpływem zaczyna otwierać się i odczuwać szczęście. Pozytywne uczucia wiążą się jednak tylko z osobą Helmuta. W końcu odrzuca wszystko inne − pracę, zainteresowanie rzeczywistością, zrywa kontakty. Relacja Eli i Helmuta przeradza się w rodzaj walki ciemnych sił. Z pozoru wydaje się, że między bohaterami jest chemia, tłumiony erotyzm, ale to tylko strategia Helmuta. Ela staje się zabawką w rękach psychopatycznego hipnotyzera. Helmut stopniowo odbiera jej pewność siebie, mami obietnicą pracy, obietnicą intelektualnego rozwoju (istotne, że do lektury podrzuca jej Justynę de Sade’a), wykwintnego życia, a w końcu oszałamiającego seksu. Instynktownie wyczuwa wypartą traumę ofiary i wie, jak pogłębiać jej uzależnienie od siebie. Wkrótce dochodzi do ostatecznej konfrontacji, głębokiej hipnozy podszytej zaborczymi intencjami. Jak w dobrym thrillerze, w ostatniej chwili ofiara budzi uśpioną w sobie siłę, by dobitnie wyartykułować „NIE”. Powraca rozsądek, powraca zdolność samostanowienia; Ela budzi się jak ze snu. Ptaki wracają do domu…

W tym mrocznym dramacie psychologicznym istnieje kilkapoziomów odczytań, również tych o podłożu psychonalitycznym. Fakt, że akcja dzieje się współcześnie w Gdańsku, mieście wielokulturowym, naprowadza na niejednoznaczne podteksty. Helmut to przecież Niemiec,  a w młodej Eli pokładano nadzieje, że podąży śladami ojca i zostanie tłumaczką z języka hebrajskiego. Toksyczny, wręcz oparty na organicznym sadyzmie stosunek Helmuta do Eli jest echem patologicznej relacji rasy "panów" i "podludzi", destruktywnej energii, która nie przestała rezonować we współczesnychw Europejczykach. Tekst jak labirynt prowadzi nas w głąb mroku psychiki i nie pozwala oderwać się aż do ostatniej kwestii.
 

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Ptaki wracają do domu