język polskijęzyk angielski

Żyd

Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Grand Prix na trzecim Festiwalu R@port w Gdyni, 2008
Prapremiera polska
2008, Teatr Polski in Bielsko Biała, re. Łukasz Talarczyk

Sztuka o ukrytym w polskim społeczeństwie, ale wciąż żywym antysemityzmie. Rzecz dzieje się w podupadającej szkole w jakimś polskim mniejszym mieście. Szkoła się sypie, ma długi, grozi jej likwidacja. Pewnego dnia dyrektor szkoły dostaje maila od tytułowego Żyda, Davida Wassersztajna. Człowiek ów prosi o zwrot wypracowania, które napisał będąc uczniem tej szkoły. Dyrektor widzi w tym zdarzeniu szanse na dostanie dużej darowizny, która uratuje szkołę. Z tego powodu zwołuje nocne spotkanie rady pedagogicznej w okrojonym składzie: Polonistka, Anglistka, Wuefista, a po chwili do ich grona dołącza również ksiądz, który uczy w szkole religii.
Tych kilka osób stanowi galerię barwnych, mocno zróżnicowanych postaci nakreślonych co prawda dość grubą, ale sprawna kreską. Nierozgarnięty wuefista, nowoczesna anglistka, inteligentnie złośliwa polonistka z kompleksem wyższości. 
Dyrektor zwołał tę naradę, by zastanowić się nad tym, jak ugościć dawnego ucznia, dziś, jak mniemają wszyscy, bogatego i hojnego człowieka.
W miarę postępowania narady i gromadzenia coraz to bardziej absurdalnych pomysłów (jak np. nadanie szkole imienia Mosze Wassersztajna) ujawnia się przesycony stereotypami i niewiedzą antysemityzm polski. Sztuka Artura Pałygi to niezakłamana i nie skażona uprzedzeniami niezła lekcja historii, brzmiąca harmonijnie ze "Strachem" Grossa. Znalazły się w niej pogłosy powojennych pogromów, rozkopywanie żydowskich mogił w Treblince, powojenne prześladowania, niechęć wielu ludzi do przyznania się, że w czasie okupacji ukrywały Żydów, emigracja. Okazuje się, że przed wojną Żydzi stanowili 50% ludności miasta. Nikt z bohaterów (nie wyłączając najmłodszej z nich, anglistki Agnieszki) nie jest tu bez grzechu. Na jaw wychodzą sprawy, które przez lata trzymane były w ukryciu.
Sztuka jest napisana bardzo serio i bardzo wprost, nie ma tu niedomówień, niedopowiedzeń. Są suche i przez to przerażające, choć w znacznej większości znane fakty, które m.in. dzięki Grossowi i innym pisarzom i dziennikarzom ujrzały światło dzienne.

Ton serio został zręcznie przełamany przez Autora komediowym zabarwieniem postaci, zabawnymi, inteligentnymi, naturalnie brzmiącymi dialogami oraz formą, która otwiera całość na interpretacje.

Joanna Olczak dla ADiT

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Żyd