Galron, Hadar

Tammy urodziła się jako jedyne dziecko ocalonych z Holokaustu. Jej matka była cztery lata  (żydowską!) sekretarką Doktora Mengele. Tammy urodziła się po wojnie, ale przeszłość jej rodziców wpływała na jej dzieciństwo i skradła jej naturalne prawo do szczęścia. W wieku 45 lat Tammy odkrywa, że do tej pory tak naprawdę nie żyła i nie była kochana. Dokonuje tego ważnego odkrycia dzięki nieznajomemu mężczyźnie, który nagle pojawia się w jej życiu i otwiera zamknięte do tej pory drzwi do jej duszy. Gwizd to monodram, który opowiada o bólu i cierpieniu drugiego pokolenia ocalonych z Holokaustu i odsłania niewidzialne, ale wciąż istniejące głębokie rany.

"Jako dziecko nigdy nie byłam przytulana ani całowana. Myślę, że moi rodzice nawet mnie nie widzieli. Napisałem tę historię, żeby przestać być niewidzialnym dzieckiem."

Skarży się ojcu i matce:

"Nie mogłam wam odpowiedzieć, nie mogłam na was nakrzyczeć, nie mogłam być na was zła, nie mogłam płakać… Ale mogłam gwizdać. To była moja sekretna broń."

Gwizd staje się wiec symbolicznym krzykiem, protestem, obroną. Lecz nawet i ta broń zostaje jej odebrana.

"Jeśli zobaczycie gwizd wędrujący gdzieś samotnie ulicami – to jest to mój gwizd! Oddajcie mi go! Straciłam go dwa i pół roku temu w wypadku i od tego czasu nie umiem się uśmiechać…"

Dramat traktuje o buncie przeciw paraliżującej władzy postpamięci, o walce o prawo do własnego życia i szczęścia. Czy Tammy pozwoli sobie kochać i być kochaną tak, jak marzy, czy otchłań, która jest w jej wnętrzu, pochłonie każdego, kto ośmieli się do niej zbliżyć? Kogo powinna prosić o pozwolenie? Czy będzie mogła kiedykolwiek uwierzyć, że ma prawo do miłości?

• Prapremiera oryginału utworu odbyła się w 2019 roku w ramach festiwalu Theatronetto w Tel Awiwie, a potem spektakl był pokazywany w Cameri. A poza tym w Anglii, Stanach, Czechach...
   

Mykwa to opowieść o kobietach, ich codziennych problemach, ale też rozterkach związanych z funkcjonowaniem we wspólnocie religijnej. Akcja dramatu rozgrywa się w mykwie, basenie wypełnionym wodą, w którym kobiety dokonują comiesięcznych  ablucji,  oraz w przedsionku, w którym spotykają się i rozmawiają najczęściej. W korytarzu wejściowym znajdują się też drzwi do pomieszczeń, które służą jako przebieralnie i łazienki jednocześnie. Poza przedmiotami codziennego użytku, kilkakrotnie w dramacie zachodzi konieczność użycia projektora do wyświetlenia tekstu na płótnie bądź ścianie mykwy.

Bohaterkami dramatu jest osiem kobiet. Szoszana-Debora to 55-letnia doświadczona pracownica mykwy, religijnie ortodoksyjna, konserwatywna i bardzo rygorystyczna. Szira, nowa pracownica mykwy oraz nowy członek lokalnej społeczności żydowskiej, ma około 35 lat, jest żywa, urocza i ciepła, ale bardzo uparta. Religijnie dużo bardziej otwarta i zdecydowanie mniej fanatyczna niż Szoszana. Hindi-Ruchel, kobieta około 60-tki, wygląda na nie więcej niż 45. Jest imponująca i zadbana z wyglądu. Zawsze dobrze poinformowana. Hindi jest dobrą znajomą Szoszany i podziela jej poglądy religijne. Tehila, 19-letnia dziewczyna, przychodzi do mykwy noc przed ślubem po raz pierwszy. Delikatna, płochliwa, mało pewna siebie, tkwi w konserwatywnych normach wspólnoty, jednocześnie po cichu marząc o normalnym życiu. Hadwa, kobieta bita przez męża. Żyje w zupełnym zaprzeczeniu swojej sytuacji, zajęta ukrywaniem się i swojego stanu dla dobrego imienia oraz kariery męża. Ma około 30-40 lat. Eljeszewa, 10-letnia córka Hadwy, kilka lat wcześniej przestała mówić. Miki (Michal) jest śpiewaczką, kobietą „współczesną”, wyzwoloną. Nie jest religijna, przychodzi do mykwy, ponieważ jej mąż chce powrócić do religii, a ona chce ratować rodzinę. Esti to trzydziestokilkuletnia matka szóstki dzieci, beztroska plotkara, wypełnia religijne nakazy bez zastanowienia. Racheli, ekskomunikowana córka Szoszany, nie pojawia się na scenie, jedynie w telefonicznych rozmowach z matką.

Akcja dramatu zaczyna się wraz z pojawieniem nowej pracownicy mykwy - Sziry. Lokalne kobiety, poznając Szirę, prezentują skrajnie różne reakcje. Jedne otwierają się przed nią, opowiadając swoje historie, tak jak Tehila, obawiająca się nocy poślubnej, Hadwa, która ostatecznie wyznaje jej koszmar swojego małżeństwa, albo  Miki (Michal), która tylko dzięki niej otwiera się na niezrozumiałe dotąd religijne rytuały w mykwie. Z drugiej strony jest konserwatywna i rygorystyczna Szoszana, ze swoją przyjaciółką Hindi oraz młodą i mało refleksyjną Esti. W kulminacyjnym momencie dramatu wszystkie kobiety zostają zdemaskowane. Wychodzi na jaw, że każda z nich, niezależnie od religijnych przekonań, ma do ukrycia coś, co nie do końca z tymi przekonaniami jest zgodne. Okazuje się, że nawet stojąca na straży czystości mykwy Szoszana, pomimo religijnego zakazu, utrzymuje kontakt z ekskomunikowaną córką. Natomiast Hindi przychodzi do mykwy, aby utrzymywać w tajemnicy przed mężem, że nie może mieć już więcej dzieci. W rezultacie Szira, przy ostatecznej zgodzie Szoszany, nakłania je do upublicznienia swoich historii, rozwiązania problemów i życiu w zgodzie ze sobą i prawdą, niezależnie od religijnego rygoru.