język polskijęzyk angielski

Lygre, Arne

W naszym miejscu

Autor
Tytuł oryginalny
I vårt sted
Tłumacz
Grossman-Kliber, Monika
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
autor otrzymał prestiżową nagrodę Ibsena za rok 2024, m.in. za tę sztukę
Prapremiera
20.10.2023, Nationaltheatret, Oslo

Sztuka Arne Lygre jest jak wizyta w gabinecie terapeutycznym bez opłat. Mamy tu wielką pochwałę prawdziwej szczerej przyjaźni i wiwisekcję życia rodzinnego w trzech odsłonach. Autor opowiada o silnej potrzebie nawiązywania relacji z drugim człowiekiem, o byciu dla siebie nawzajem, o przeglądaniu się w drugiej osobie i definiowaniu siebie poprzez to, jak postrzegają nas inni. Dotyka także drzemiącego w każdym z nas ukrytego strachu przed byciem odrzuconym, samotnym, możliwym do zastąpienia.

Astrid łączyła wieloletnia przyjaźń z Evą, przyjaźń która ukształtowała obie kobiety, jednak potem Eva zniknęła na jakiś czas, tłumacząc, że potrzebuje więcej przestrzeni dla siebie. W międzyczasie Astrid spotkała Sarę – przypadkowo usiadły obok siebie na ławce w parku i narodziła się między nimi nowa więź, kiełkująca przyjaźń, którą trzeba dopiero zdefiniować. Teraz Sara przychodzi w odwiedziny do Astrid, a w tym samym czasie pojawia się tam też Eva. Rozmowy odsłaniają kulisy ich relacji oraz trudne sytuacje rodzinne każdej z kobiet: Astrid świeżo pochowała matkę, z którą była bardzo związana, ma też syna, który oddalił się od niej, kiedy poznał swoją partnerkę. Z kolei Sara wcześnie straciła rodziców w tragicznym wypadku i była bardzo związana z młodszym bratem, którym się opiekowała, jednak teraz on ma swoją rodzinę i nie poświęca już tyle czasu Sarze. Eva doświadczyła rozwodu rodziców i, porzucona przez matkę, mieszkała z ojcem, który teraz przebywa w domu opieki i tam odnalazł nową miłość.
Podczas spotkania w domu Astrid ożywają wspomnienia i kobiety wcielają się wzajemnie w swoich najbliższych, jakby odgrywając sceny z przeszłości albo aranżując rozmowy, do których w rzeczywistości nigdy nie doszło. Astrid staje się Bratem Sary, Sara - Ojcem Evy, a Eva wciela się w Syna Astrid.
Pod koniec Astrid, która jest niejako ogniwem łączącym ten kobiecy trójkąt przyjaźni, oświadcza, że zamierza oddać swój dom synowi i zamieszkać w mieszkanku w przyziemiu, a tym samym nie ma już przestrzeni, fizycznie ale i w przenośni, na spotykanie się z przyjaciółkami. Tymczasem Sara i Eva, które wcześniej konkurowały o uwagę Astrid i nie pałały do siebie sympatią, bo były zwyczajnie zazdrosne, odkrywają, że także się lubią.

Sztuka spotkała się z ciepłym przyjęciem na deskach norweskich teatrów, bilety wyprzedały się na pniu, a krytycy podkreślali, że ci którym nie udało się jej zobaczyć na scenie, mogą się ratować lekturą, gdyż tekst dobrze się czyta.

Lygre, Arne

Urodzony w 1968 roku w Bergen w Norwegii dramatopisarz i autor prozy. Podobnie jak bardziej znany od niego rodak Jon Fosse, Lygre pochodzi z małej osady w zachodniej Norwegii, jednak w odróżnieniu od  niego pisze w języku bokmål. Od ponad 30 lat mieszka w Oslo, ale pisać może wszędzie – w jednym z wywiadów opowiadał, że lubi miejsca zatłoczone, a najdziwniejszą bodaj scenerią, w jakiej zdarzyło mu się pracować nad tekstem, była dyskoteka w Paryżu. Jego sztuki są nieustannie wystawiane w norweskich i zagranicznych teatrach. Zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków i były inscenizowane na ważnych scenach na całym świecie, głównie w Europie, ale także w USA, Kanadzie, Brazylii i Chinach, zdobywając uznanie krytyków i publiczności.

Zadebiutował w roku 1998 sztuką Mamma og meg og menn, zaś jego debiut prozatorski miał miejsce w 2004 roku. Był to zbiór opowiadań Tid inne, za który otrzymał nagrodę Brageprisen. Międzynarodowy przełom przyniosła autorowi sztuka Mann uten hensikt, którą w 2007 roku wystawił w Théâtre de l’Odéon w Paryżu słynny Claude Régy. Lygre za swoje dzieło I vårt sted (W naszym miejscu, 2024, tłum. Monika Grossman-Kliber) otrzymał nagrodę Ibsenprisen. To już drugi raz, kiedy został nią uhonorowany. Wcześniej miało to miejsce w roku 2013 za sztukę Jeg forsvinner (Zanikam, tłum. Elżbieta Frątczak-Nowotny). Najogólniej można by powiedzieć, że sztuki Arnego Lygre traktują o tożsamości, o tym jak postrzegamy samych siebie oraz o roli kłamstwa w życiu.

Arne Lygre został w 2013 roku włączony do norweskiego kanonu dramatycznego. Jury wybrało dziesięć najlepszych sztuk po Ibsenie, a Jeg forsvinner było najnowszą sztuką, która została tam uwzględniona.