język polskijęzyk angielski

Loher, Dea

Loher, Dea

Ur. w 1964 r. Studiowała germanistykę i filozofię w Monachium, dramatopisarstwo w berlińskiej Hochschule der Künste. Debiutowała sztuką Olgas Raum (1990), za którą otrzymała nagrodę teatru Volksbühne w Hamburgu (1990), dwa lata później została laureatką Playwrights Award teatru Royal Court. Kolejny dramat Tatuaż (Tätowierung), wyróżniony prestiżową nagrodą Goethe Institut podczas Festiwalu Dramaturgii "Stückemarkt" w Mühlheim, ugruntował jej pozycję silnej indywidualności w nurcie współczesnego "zbuntowanego", poszukującego nowego języka, nowej formy teatru. Jej kolejne dramaty: Leviathan (1993), Fremdes Haus (1994), Sinobrody - nadzieja kobiet (Blaubart - Hoffnung der Frauen, 1997), Adam Geist (1998), Manhattan Medea (1999), Stosunki Klary (Klaras Verhältnisse, 2000), Der dritte Sektor (2001), Magazyn Szczęścia (Magazin des Glücks, 2003) zostały zrealizowane na scenie, niektóre wielokrotnie; wszystkie doczekały się publikacji. W 1993 roku Deę Loher uhonorowano nagrodą Fundacji Autorów z Frankfurtu, w 1995 roku promocyjną Nagrodą im. F.Schillera (Badenia-Wittembergia), a w 1997 Nagrodą im. J. Lenza i Literacką Nagrodą w Hanowerze. Najważniejsze czasopismo teatralne Niemiec "Theater Heute" dwukrotnie przyznało jej tytuł Autorki Roku (1993, 1997).

SztukiTatuaż , Sinobrody - nadzieja kobiet , Adam Geist , Lewiatan , Przypadek Klary , Magazyn szczęścia

Przypadek Klary

Autor
Tytuł oryginalny
Klaras Verhältnisse
Tłumacz
Buras, Jacek Stanisław
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

Opowieść pokazuje rozmaite sposoby na życie i całkiem odmienne strony damsko-męskich kontaktów. Główna bohaterka dramatu, Klara, jest nonkonformistką, sama chce ustalać reguły gry, dyktować wszystkim, co dobre, a co złe. Nie akceptuje konsumpcyjnego stylu życia, przeciwstawia się regułom i normom życia rodzinnego i społecznego. Świadomie doprowadza do konfliktu w pracy, w rezultacie traci posadę – jedyne źródło utrzymania. Aby zdobyć pieniądze na życie, postanawia wziąć kredyt w banku. Gwałtem domaga się od męża siostry wstawiennictwa. Gotfryd, stateczny urzędnik bankowy, jest zaskoczony nonszalancją i arogancją bezrobotnej szwagierki. Nie znajdując zrozumienia w rodzinie, Klara postanawia zdobyć gotówkę, oddając swoje ciało na potrzeby badań medycznych. Ostatecznie zamiast dokonać heroicznego czynu na rzecz nauki, nawiązuje romans ze starszym od siebie lekarzem. Klara ma chłopaka, rówieśnika. Przez jakiś czas liczyła na jego pomoc, ale lekkoduch i cynik jest równie nieodpowiedzialny życiowo. A kiedy okazuje się, że chłopak romansuje ze starszą kobietą, związek rozpada się. Załamana Elżbieta przy Tomku łatwiej zapomina o nieuchronności czasu i problemach. Tymczasem Klara miota się rozpaczliwie, szukając szczęścia, miłości i swego miejsca w życiu. Kiedy wszystko zawodzi, decyduje się na krok ostateczny. (za: PAT)

Adam Geist

Autor
Tłumacz
Bikont, Karolina
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

Adam Geist wędruje przez życie w poszukiwaniu własnej tożsamości. W pewnym momencie przypadkowo „zarażony" grzechem nieświadomie dokonuje kolejnych zbrodni. Ta tragikomiczna, pasyjna historia - dramat drogi - opowiada o nieprzewidywalności ludzkiego losu i przyszłości człowieczeństwa, nieustannie narażanego na upadek. Porusza zagadnienie początku zła - grzechu pierworodnego człowieka, Adama - mężczyzny, którego czeka ukrzyżowanie. W tym poetyckim dramacie ukazany został świat pozbawiony łaski i szans na odkupienie.

Tatuaż

Autor
Tytuł oryginalny
Tätowierung
Tłumacz
Bikont, Karolina
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

Pełna długość

"Autorka odzwierciedla rzeczywistość tylko na tyle, na ile wymaga tego forma dramatu. Nie chodzi jej o opis wydarzeń, a o psychologiczne motywy sprawcy i ofiary. Sceny są krótkie i niepełne, zniekształcone potocznością dialogi mówią o chorej sytuacji rodzinnej. Postaci nie wywnętrzają się, jest między nimi wiele przytłaczającej ciszy, i właśnie ten brak emocji wzmaga w odbiorcy intensywność przekazu."
Neue Zeit
W rodzinie są dwie córki. Ojciec wykorzystuje seksualnie starszą, Anitę, która czerpie z tego korzyści materialne. Młodsza, Lulu, zazdrości Anicie, woli jednak szukać doświadczeń poza domem i szybko uczy się sprzedawać własne ciało. Matka jest w zupełnym cieniu, wzbudza litość. Kiedy Anita poznaje miłego chłopca, który chce się z nią ożenić mimo że dziewczyna jest w ciąży, ojciec dostaje szału. Matka błaga Anitę, by nie odchodziła z domu. Lulu chce dla siostry jak najlepiej, obawia się jednak, że znajdzie się nagle w roli kochanki ojca. Anita jednak odchodzi, ale nie ma czystego sumienia. Początkowo jej małżeństwo wydaje się udane. Kiedy jednak przychodzi Lulu i prosi, by Anita i jej mąż pozwolili jej zamieszkać z nimi - mówi, że matka odeszła, a ona nie ma już siły - Paul, mąż Anity stanowczo odmawia. Już wtedy widać spięcie między Anitą a Paulem. Kiedy dziecko rodzi się nieme, a Anita nie może przezwyciężyć wstrętu do seksu, Paul robi jej wyrzuty. Pojawia się ojciec, grozi Anicie, że siłą zawlecze ją do domu, bo ktoś musi prowadzić gospodarstwo. Poczucie winy Anity wzmaga wiadomość o ciąży Lulu. Paul kupuje broń w celu zakończenia całej historii, ale w końcu oddaje ją Anicie. Anita celuje w niego. Tak kończy się sztuka.
Sztuka pozwala zrozumieć mechanizmy, które nie pozwalają na ucieczkę molestowanej seksualnie przez ojca kobiecie i wyjaśnia, dlaczego ucieczka w związek z mężczyzną, nawet, jeśli zdaje się ich łączyć miłość, nie uwalnia od problemu.

Sinobrody - nadzieja kobiet

Autor
Tytuł oryginalny
Blaubart - Hoffnung der Frauen
Tłumacz
Bikont, Karolina
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

Każda z siedmiu aktorek pojawia się na scenie osobno.

Poprzedzający sztukę prolog składa się z krótkiego dialogu Sinobrodego z Niewidomą, w którym Sinobrody przyznaje, że jest mordercą. Pozwala jednak odejść Niewidomej. Drugi prolog to tekst prozą, z którego dowiadujemy się o przeszłości Sinobrodego i jego stosunku do wykonywanego zawodu - jest sprzedawcą damskiego obuwia. Nie jest człowiekiem szczęśliwym, ale nie zawraca sobie tym głowy. Nie jest fetyszystą ani idiotą.
Na ławce w parku poznaje Julię. Julia wyznaje mu miłość, improwizuje ich ślub i umiera, połknąwszy truciznę. Sinobrody oskarża się o jej śmierć i szuka wsparcia u Anny. Anna wciąga go w swój świat i staje się nieznośna, żądając od Sinobrodego miłości. Sinobrody dusi Annę.
Scena z Niewidomą. Niewidoma rozpoznaje w nim mężczyznę, którego pokochała dawno temu. Ucieka od niego.
Judyta pragnie snu. Ale pragnie też mężczyzny. Sinobrody poznaje ją na pustym dworcu i po krótkiej rozmowie, w której Judyta opowiada mu o swoim życiu, dusi ją z litości. Żeby nie musiała się już tak męczyć bezsennością.
Monolog Niewidomej o tym, jak nie mogła stracić dziewictwa i jak w końcu pokochała Sinobrodego za jego chód, za jego zapach. Odtąd szuka go po całym kraju.
Tanja to prostytutka. Sinobrody płaci jej za chwilę bliskości, zastrzega jednak, że będą poważne problemy, jeśli kobieta się w nim zakocha. Zdaje się to niemożliwe, a jednak Tanja zaczyna przejawiać pragnienie posiadania go na stałe i zostaje zamordowana.
Scena z Niewidomą.
Pewnego dnia o świcie w knajpie Sinobrody poznaje Ewę, ale stara się nie nawiązywać z nią kontaktu. Na spacerze Ewa podaje mu pistolet. Chce umrzeć. Sinobrody nie chce już nikogo zabijać, sam wolałby nie żyć, nieopatrznie jednak strzela Ewie w nogę, za co przeprasza. W końcu jednak zabija ją i ucieka.
Bardzo krótki monolog Niewidomej.
Krystyna zaczepia Sinobrodego przez przypadek. Sinobrody ostrzega ją, ale ona jest gotowa na wszystko. I dostaje, czego chciała.
Scena w parku zaczyna się dokładnie tak, jak scena z Julią. Ale to Niewidoma. I wcale nie zamierza wyznawać Sinobrodemu miłości.
W ostatniej scenie opowiada mu o tym, jak zakochała się w jego zapachu. Ale teraz Sinobrody pachnie inaczej. Niewidoma nie może go już kochać. Sinobrody jest jej wdzięczny, szybko jednak zaczyna pragnąć jej miłości. Mówi do niej tak, jak powinien był mówić do Julii, wtedy może nie popełniłaby samobójstwa, a on nie stałby się mordercą.
Niewidoma podcina Sinobrodemu gardło, tym samym uwalniając się od własnej niespełnionej miłości.

Peter Michalzik napisał we "Frankfurter Rundschau":

"Mit o Sinobrodym powstał w czasach tak krwawych jak nasze. Mit ten opowiada jednak nie tylko o brodatym facecie, który mordował swoje żony. Chodzi również o istotę strachu, o przerażenie, tak wielkie, że brak odwagi. by odkryć jego tajemnicę. Na zamku Sinobrodego jego żonom wolno było wchodzić wszędzie, z wyjątkiem jednego pokoju. Która do niego zajrzy, znajdzie zwłoki poprzedniczek i sama będzie musiała umrzeć.
Dziś takie historie wyglądają zupełnie inaczej. Nigdy nie mamy dość zagłębiania się w psychikę seryjnego zabójcy, najwyraźniej nic tak nas nie fascynuje, jak połączenie seksualności z przestępstwem. Co wieczór seryjnym bohaterem staje się dla nas seryjny zabójca i jego tajemnica, z seryjnego bohatera urasta on do rangi przewodnika wyobraźni zbiorowej i zdaje się, że jest idealnym medium odkrywającym nam samym nasze skryte wnętrza...
Sztuka Dei Loher opowiada nam tę historię, parafrazując modną dziś manię przestępczą. Na tym poziomie tekst pozostaje ironiczny, czasem wręcz sarkastyczny. Właściwy temat jednak wykracza daleko poza ramy krytykowania manii dyktowanych przez media.
Zamordowane kobiety przyczyniły się do swojej śmierci w tym samym stopniu, co sam Sinobrody. One szukają, taka jest ich dewiza, miłości "ponad miarę", miłości, dla której gotowe byłyby umrzeć. Pragnienie oddania się i poddania miłości jest męką. Śmierć z ręki Sinobrodego jest więc dla nich wybawieniem; zdaje się, znajdują w niej to, czego szukały."