język polskijęzyk angielski

Schmalz, Ferdinand

Schmalz, Ferdinand

Austriacki dramaturg młodego pokolenia urodzony w 1985 roku w Grazu jako Matthias Schweiger. Dorastał w Admont, Obersteiermark, a w Wiedniu studiował wiedzę o teatrze i filozofię. Następnie zaczął pracę jako asystent reżysera. Już w 2014 prestiżowe pismo teatralne „Theater heute“ przyznało mu tytuł autora roku w kategorii młodych dramaturgów, a w styczniu 2016 opublikowało Pożeracza serc, uznając tę czarną komedię za sztukę miesiąca. Nagradzana była też jego mielonka („dosenfleisch”). 17 września 2016 w Zurychu odbyła się prapremiera jego najnowszej sztuki Opór termiczny („Der thermale Widerstand”), a w 2017 otrzymał nagrodę literacką im. Ingeborg Bachmann.

budowniczy świątyni, sztuka o wznoszeniu

Tytuł oryginalny
der tempelherr, ein erbauungsstück
Tłumacz
Kaduczak, Jacek
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

Heinar wie, czego chce: zbudować dom. Własnymi rękami. Na wsi. Dla jego żony, Petry, to oczywiste: skoro spodziewają się dziecka, czas wyjechać z miasta. A praca fizyczna dobrze zrobi Heinarowi. Wreszcie stworzy coś sam, jak prawdziwy mężczyzna. Tylko ojciec Petry jest nieco sceptyczny, nie ceni zięcia. Postanawia jednak sfinansować ten pomysł, żeby córka wreszcie przejrzała na oczy. Bo jego zdaniem Heinar na pewno poniesie porażkę. Zgadza się z nim kolega Heinara, Markus, z zawodu architekt. Usiłuje to powiedzieć przyjacielowi, ale ten po prostu przestaje z nim rozmawiać. Za to budowa domu zatrzymuje się na etapie murów ledwo wystających z ziemi. Bo Heinar uważa, że trzeba wrócić do źródeł, do czasów, gdy budowanie miało w sobie pierwiastek boski, do greckiej świątyni:

„Nie mogę nic zbudować, jeśli na nowo nie zdefiniuję samego budowania.”
„Na ruinach tego kontynentu musimy się na nowo określić”

I gdy świątynie jedna po drugiej powstają na zakupionej działce, rodzina i przyjaciele zastanawiają się, jak do tego doszło. Odwracają się od tego „wariata” Gdy po upadku z rusztowania ginie ich dziecko, również Petra porzuca męża.

Ta „sztuka o wznoszeniu” analizuje przekonanie dominujące w naszych czasach: konstruktywizm. Zakłada on, że już nic na tym świecie nie ma swojego pierwotnego znaczenia. Że sens danej rzeczy zawiera się tylko w dodatkach, glosach, seriach znaków, które tak się już spiętrzyły, że nikt tak naprawdę nie wie, co się pod tym wszystkim kryje. Dlatego Heinar wraca do źródeł i chce przygotować fundamenty pod nową epokę. To próba stworzenia „świętości, na której będziemy mogli coś dalej wznosić”. Aż w końcu w świątyni będzie można umieścić boga, który podobno umarł jakiś czas temu.

 

Opór sanatoryjny

Tytuł oryginalny
Der thermale Widerstand
Tłumacz
Kaduczak, Jacek
Gatunek sztuki
Komedia
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Tragikomedia
Szczegóły obsady
+ chór
Prapremiera
17.09.2016, Schauspielhaus Zürich, Szwajcaria, reż. Barbara Falter

W sanatorium wybuchła wojna o przetrwanie. Zwiększa się nacisk kierownictwa na dopasowanie oferty do oczekiwań wielbicieli koktajli bezalkoholowych. Społeczne zobowiązania do zapewnienia wspólnotowego relaksu są coraz bardziej lekceważone. Nowy ratownik, Hannes, postanawia z tym walczyć. On uważa, że w zakładzie powinni zażywać kąpieli głównie ci, którym w życiu grozi utonięcie i którzy z trudem odnajdują się w nowej rzeczywistości. Z wykorzystaniem taktyk wojny partyzanckiej i obficie produkowanej w saunie pary chce on zapobiec przekształceniu publicznego zakładu kąpielowego w świątynię spa, wellnessu i masażu. Kierownictwo przerażone rozwojem sytuacji postanawia za wszelką cenę ujawnić armię buntowników i nie zwracając uwagi na dobro kuracjuszy zalewa cały basen wodą. Robi się naprawdę wilgotno, a kuracjusze organizują się w Chór Przemoczonych. Czy termalny opór spowoduje powstanie nowej świadomości społecznej? A może kierownictwu zakładu uda się na nowo wprowadzić zdrojowe porządki?

Autor pokazuje zmagania rewolucyjnej chęci zmiany, neoliberalnego dynamizmu i prób zakonserwowania istniejącej sytuacji na przykładzie miejsca, które nie kojarzy się z politycznymi sporami, a mianowicie kurortu.

Pożeracz serc

Tytuł oryginalny
der herzerlfresser
Tłumacz
Kaduczak, Jacek
Gatunek sztuki
Komedia
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Czarna komedia
Prapremiera
8.10.2016, reż. Alexander Wiegold, Akademietheater (scena Burgtheater)

Poetycka i pełna humoru opowieść o małej społeczności, w której pojawia się tajemniczy Nieznajomy.  A w jej centrum serce – widziane zarówno jako pompa w ludzkim ciele, jak i siedziba ludzkich uczuć i emocji. Opowieść nawiązuje do starej legendy i osiemnastowiecznej zbrodni – pewien wieśniak, niejaki Paul Reininger, uwierzył w dawne przesądy i  zamordował sześć młodych kobiet, by zjeść ich serca. Był przekonany, że dzięki temu stanie się niewidzialny, co zapewni mu więcej szczęścia podczas gry w karty.

Sztuka dzieje się współcześnie w sennym miasteczku otoczonym bagnami. Ambitny burmistrz postanawia je osuszyć i wybudować na ich miejscu wielkie centrum handlowe, mające przyciągnąć międzynarodowych inwestorów i licznych kupujących, co zapewni miasteczku nowe życie, a burmistrzowi sukces wyborczy. Niestety osuszanie bagien i budowa centrum przebiegają z trudnościami, a w pęknięciach nowopowstałych budynków pojawia się nie tylko bagienna woda, ale i kobiece zwłoki pozbawione serca. Odkrywa je ochroniarz Andi i na polecenie burmistrza, obawiającego się ucieczki inwestorów, pozbywa się ich na bagnach. Na nieszczęście wkrótce pojawiają się kolejne. Niepozbawiony żyłki detektywistycznej Andi postanawia zdemaskować współczesnego pożeracza serc. To jednak nie koniec sercowych problemów Andiego. Pewna pracownica centrum chętnie oddałaby mu swoje serce, a pedikiurzystka Irena, która kiedyś miała na imię Rene, chce znaleźć drogę do jego serca przez masaż stóp. Samotne serca drżą, mocno biją i rozpaczają, a wszystkim stara się pomóc Nieznajomy, wędrowny rzeźnik, który głosi zalety drogi przez żołądek do serca. Czy tak wygląda raj utracony? Odpowie na to finałowe, obficie zakrapiane otwarcie centrum, w którym do głosu dojdą nie tylko dawno skrywane uczucia, ale także piła mechaniczna, miecze laserowe i broń palna.

Autor pisze oryginalnym językiem asocjacyjnym inspirowanym mową potoczną.