język polskijęzyk angielski

Goldflam, Arnošt

Goldflam, Arnošt

Ur.1946 w Brnie Czeski dramaturg, reżyser, pedagog, aktor, autor książek dla dzieci, rzeźbiarz. W najnowszych sztukach podejmuje temat żydowskiej tradycji, Holokaustu, włącza się w nurt postpamięciowy, wciąż jednak obecny jest w jego twórczości żywioł satyry i czarnego humoru. Studiował w  słynnej brneńskiej akademii teatralnej JAMU, działał w satyrycznym teatrze Večerní Brno i Divadlo X. Jego nazwisko związane jest z najważniejszymi inicjatywami teatralnymi Brna od lat 70. Inscenizacje Goldflama w prostĕjowskim HaDivadle nadały temu teatrowi rozgłos; twórca pracował w nim blisko dwie dekady (do 1993 roku). Gościnnie grał, reżyserował i wystawiał własne sztuki także na scenach Dejvickiego divadla, Divadla v Dlouhé, Klicperovego divadla v Hradcu Kralove, Teatru Narodowego w Brnie, słynnego opozycyjnego teatru Ypsilon oraz za granicą: w Niemczech, Austrii, Polsce. Od lat 80. pojawia się w filmach (np. Nuda w Brnie). Jest autorem ponad pięćdziesięciu sztuk teatralnych (najbardziej znane:  Jedna noc, Zkouška, Beseda s mistrem, Jeden den, Biletářka, Náraz nebo Naráz, Návrat ztraceného syna).  Reżyseruje w teatrach, wykłada reżyserię w praskiej i brneńskiej akademii teatralnej.

Hitler od kuchni

Tytuł oryginalny
Doma u Hitlerů (Hitlerovic kuchyň)
Tłumacz
Firlej, Agata
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
Satyra
Szczegóły obsady
dodatkowo epizod z udziałem dzieci, dwóch kolejarzy, adiutanta
Prapremiera
brneński teatr HaDivadlo, 2007, reż. Luboš Balák

Goldflam, operując czarnym humorem, satyrycznym wyolbrzymieniem i poetyką nonsensu,  pokazuje Hitlera jako idealistę, który zmienia się w megalomana, dewianta seksualnego, domowego tyrana, histeryka. Przy tym wszystkim jednak niebezpiecznie przypomina on przeciętnego mieszczanina, gustującego w popołudniach na kanapie, przy dźwiękach muzyki skrzypcowej (Himmlera) i smacznym cieście. Kreując postać Hitlera, Goldflam inspirował się biografią Dušana Hamsika Génius průmĕrnosti („Geniusz przeciętności”), wiele jest tu także z „banalności zła”, koncepcji Hannah Arendt ze słynnej książki o Eichmannie. Obraz Hitlera-zwyczajnego-człowieka regularnie kontrapunktowany jest poprzez groteskowe przerysowanie i absurdalne obrazy w duchu montypythonowskim (np. „Wódz zapładniający krowy”). Hitlerowi towarzyszy Ewa Braun, nieco nierozgarnięta kura domowa o aktorskich ambicjach, bezkrytycznie zakochana w Wodzu i nieświadoma (może dla własnego komfortu?) tego, co się dzieje wokół (domaga się, by zabrać ją na wycieczkę do Birkenau).
Czeski dramaturg, nazywany mistrzem persyflażu, nie po raz pierwszy podejmuje temat wojenny, dotykając przy okazji losów swojej żydowskiej rodziny, której część padła ofiarą Holocaustu. W swoich sztukach konfrontuje czytelnika/widza z męczącym, nieustannym poczuciem niestosowności, nieadekwatności reakcji: śmiech miesza się z zażenowaniem, obrzydzeniem, dojmującym smutkiem.

Sztuka Doma u Hitlerů powstała w 2006 roku. Rok później miała premierę w brneńskim teatrze HaDivadlo w reżyserii Luboša Baláka i jest wystawiana do dziś pod tytułem Doma u Hitlerů aneb Historky z Hitlerovic kuchynĕ. Pisze się o niej jako o „kultowej inscenizacji HaDivadla”. W 2010 Telewizja Czeska pokazała ten spektakl w reżyserii Karla Fuksa.