(Powieść ukazała się po polsku w tłumaczeniu Sławy Lisieckiej w wyd. WAB; adaptacja wg powieści Julie Zeh: Bernhard Studlar - prapremiera: 16.03.2006, Deutsches Schauspielhaus Hamburg, reż.: Roger Vontobel)
Streszczenie:
Ada jest nowa w szkole. Uchodzi za outsiderkę sprawiającą kłopoty wychowawcze, zarazem wydaje się niezwykle uzdolniona. Jej umysł, który przetrawił całą literaturę światową, postrzega świat jako nudny i mdły. Ada poznaje Aleva, 18-letniego, atrakcyjnego, pewnego siebie i posiadającego nieodpartą siłę przyciągania nihilistę. Z intelektualnych dysput na różne tematy, w tym teorii gier, rodzi się z inicjatywy Aleva plan gry z udziałem Ady, niczego nieświadomego nauczyciela wychowania fizycznego o nazwisku Smutek oraz niego samego. Ada uwodzi Smutka, Alev fotografuje ich zbliżenie z ukrycia. Pokazują Smutkowi zdjęcia. Nie, żeby wymusić pieniądze, tylko po to, by poddać Smutka analizie będącej częścią eksperymentu. W każdym razie taki jest plan. Wychodzi jednak inaczej, niż się spodziewali.
"Wyrafinowana adaptacja Studlara wprowadza widza w świat teorii gier stosowanej i ukazuje pozbawioną moralnej orientacji obojętność pokolenia młodych, masywnie korzystających ze swobody seksualnej ludzi." (dpa)
osoby:
Ada - lat 14, uczennica, palić zaczęła w wieku lat 12.
Alev El Qamar - lat 18, uczeń, pół Egipcjanin, ćwierć Francuz, zjeździł kawał świata
Smutek - przed 40., nauczyciel wuefu oraz niemieckiego, żonaty
matka Ady - powtórnie zamężna wdowa w trakcie rozwodu
Olaf - lat 15, kolega Ady z klasy, basista zespołu haevymetalowego
pan Höfling - nauczyciel historii
pani Smutek - zwana "królewną śnieżką", zjawiskowa
»Świadomi utopiści«
Julie Zeh w rozmowie z Nicola Bramkamp, dramaturgiem Deutsches Schauspielhaus w Hamburgu
Pani powieść »Spieltrieb« uchodzi za portret nowego pokolenia. Czy Ada i Alev to prototypy?
Po części. Ada i Alev faktycznie personifikują szczególny rodzaj człowieka - przy czym chcę pokreślić, że nie chodzi mi o tzw. młodych ludzi, a na pewno nie o uczniów, tylko o rodzaje zachowań i rodzaj myślenia niezależny od wieku, bo związany z mentalnością, duchem czasu i epoką, w której występują. Chodziło mi o pewną wizję człowieka, któremu uwrażliwienie na międzyludzkie wartości tak dalece się cofnęło, że nie potrafi już podejmować decyzji "z brzucha", zamiast tego wszystko poddaje "rachowaniu".
Tezą książki jest, że taki człowiek zaczyna grać, bo sam ustanawia sobie zasady w swoim logicznym mikroświecie - tym samym znajdując się już w samym środku instrukcji do gry. (...)
Myślę, że ten typ może być stadium przejściowym do zupełnie nowego rodzaju myślenia. (...)
To, że tak wiele osób identyfikuje się z protagonistami, wynika z tego, że Ada i Alev to nie tylko prototypy, ale samodzielne, psychologicznie zbudowane charaktery, zwłaszcza Ada ma wielowarstwową, skomplikowaną psychikę. (...)
Cień nadziei jest zwłaszcza w tym, że ludzie, którzy nie odnajdują się w powszechnie uznanych systemach wartości (jak kościół, rodzina, ojczyzna...), muszą nauczyć się samemu sobie wyznaczać "sens" i powód działania. A to wymaga dojrzałości. Człowiek, który to potrafi, uosabiałby być może ideał człowieka epoki Oświecenia - o dziwo jawi nam się jednak jako potwór. (...)
Ada i Alev potrafią kochać, bo są ludźmi. Prywatna miłość nie nadaje się jednak do tego, żeby ratować świat, nie nadaje też sensu życiu, inaczej nie byłoby religii i temu podobnych metafizycznych prób krzesania sensu. (...)
mat. - ADiT