O'Rowe, Mark

Pewnego deszczowego wieczora Paddy odwiedza Hughie'ego, przyjaciela z dzieciństwa, członka lokalnej mafii. Opowiada, jak po drodze został napadnięty i pobity przez Dolana, policjanta, który rozdarł mu ulubioną kurtkę. Jest zrozpaczony, bo przywiązuje się do ciuchów bardziej niż do ludzi. Nigdzie już takiej kurtki nie kupi. Hughie próbuje go pocieszyć opowieściami o najnowszych korzystnych wyprzedażach i butikach z tanimi ciuchami dobrych marek. Ale sam też nie jest w najlepszym nastroju. Martwi się o matkę, która leży w szpitalu na intensywnej terapii. Kilka dni temu miała wypadek. Ktoś potrącił ją na przejściu dla pieszych. Nie wiadomo, czy przeżyje. Poza tym Hughie ma jeszcze inne zmartwienie. Musi połamać nogi Berniemu Derk na zlecenie Puppycata, szefa mafii. Bernie był podobno kochankiem jego matki. Teraz nagabuje kulawą Nancy, miejscową wróżbitkę, która potrafi wróżyć z ręki i zna się na astrologii. Puppycat korzysta z jej usług i dlatego chce jej pomóc uwolnić się od natręta. Hughie waha się. Czuje, że to nienajlepszy czas na taką robotę. 
Niespodziewanie zjawia się Kilby, jeden z wyżej postawionych członków mafii, który od godziny próbuje się z nim skontaktować przez pager. Hughie musi natychmiast jechać i wykonać robotę.

Kiedy Hughie wychodzi, Paddy i Kilby zostają w jego mieszkaniu. Kilby, który cierpi na przewlekłą biegunkę, co jakiś czas znika za drzwiami toalety. Kiedy wraca, opowiada Paddy'emu o swojej ulubionej skórzanej kurtce z żółtym napisem po chińsku: "pięść smoka", który sam wyhaftował. Był do niej bardzo przywiązany. Niestety, kiedy pewnego wieczora przechadzał się w niej po chińskiej dzielnicy, kurtka została mu bezczelnie skradziona przez policjanta Dolana, na którym chciałby się zemścić.
Kilby robi wrażenie na Paddy'm. Lubi fajne ciuchy, nienawidzi policjantów i doskonale zna wschodnie sztuki walki. Paddy chciałby przyłączyć się do mafii.
Wreszcie wraca Hugh. Okazuje się, że w domu Berniego czekała na niego niespodzianka od Puppycata. Na krześle w salonie siedział związany kierowca samochodu, który potrącił jego matkę. Nancy i Bernie skakali dokoła niego, rozbawieni. Od czasu do czasu jedno z nich wymierzało mężczyźnie silny cios w twarz albo w brzuch. Hughie miał się do nich przyłączyć, żeby w ten sposób zemścić się na kierowcy za wypadek. Odmówił. Wiedział, że jego roztargniona matka sama władowała się pod koła samochodu. Swoją odmową uraził jednak szefa mafii i musi liczyć się z konsekwencjami.
Dwa tygodnie później umiera matka Hughie'go. Hughie wraca z pogrzebu przygnębiony. W czasie mszy żałobnej Nancy i Bernie zaczęli kochać się tak głośno, że było ich słychać w całym kościele. Rozwścieczony Hughie zabrał Nancy jej protezę. 
W domu czekają już na niego Kilby i Paddy. Wieczorem Hughie ma się spotkać z Puppycatem. Zostanie wykluczony z mafii. Może nawet czeka go śmierć. Jego miejsce zajmie Paddy.
Kiedy Kilby jak zwykle znika w toalecie, Hughie opowiada Paddy'emu prawdziwą historię o skórzanej kurtce. Wcale nie została ukradziona. Kilby sprzedał ją Dolanowi, zapewniając, że chiński napis na plecach oznacza "pięść smoka", symbol władzy. Okazało się jednak, że na kurtce naprawdę było napisane made in China. Wszyscy gangsterzy z chińskiej dzielnicy wyśmiali Dolana. Policjant postanowił się zemścić i poprosił o pomoc Puppycata. W jednym z klubów bilardowych Dolan i Puppycat zgwałcili Kilby'ego kijem do bilarda. Hughie był świadkiem.
Kilby wychodzi wreszcie z toalety. Hughie łamię protezę Nancy. Kilby się wścieka i rzuca się na niego z parasolem. Zamierza go nim zgwałcić. Paddy mu jednak nie pomaga. Wywiązuje się bójka. Kilby łamie nogi Paddy'emu. Hughie uderza Kilby'ego w głowę. Paddy prosi Hughie'ego, żeby pomógł mu uciec. Ale ten odmawia. Sam wybiega z mieszkania. Kilby powoli odzyskuje przytomność.

krótkie omówienie krytyczne:

Made in China podejmuje problem spirali przemocy. Pozbawieni wartości bohaterowie, dla których liczą się tylko dobra materiale, na okrucieństwo odpowiadają okrucieństwem. Światem mafii rządzi duch zemsty.
Dramat trzyma w napięciu, zderzenie języka cool postaci z treścią przekazu jest porażające. Autor odniósł sukces zarówno sztuką Howie i Rockie Lee, w reżyserii Artura Urbańskiego graną w TR, jak i Made in China, w reżyserii Redbada Klystry graną też w TR.

Sztuka ma formę dwuosobowego monodramu. Najpierw swoją opowieść snuje Howie Lee. W monologu wyrzucanym z szybkością karabinu maszynowego poznajemy historię materaca, od którego kolega bohatera zaraził się świerzbem... a przy okazji poznajemy samego Howiego: pochodzi z niemal patologicznej rodziny, ma młodszego brata itd. Za maską twardziela kryje się wrażliwy i samotny człowiek, który ma problemy z kobietami. Tak samo samotny, mimo powodzenia u kobiet, jest Rookie Lee, który opowiada swoją historię jako drugi. Ma inny problem: przez niego zdechły należące do gangstera rybki. Musi za nie oddać „pięć stów", których oczywiście nie ma. Próbuje pożyczyć, ale wtedy okazuje się, że nie ma od kogo... jest o krok od wyroku lokalnego herszta gangu. To głęboka opowieść o wartości przyjaźni w sytuacji skrajnego zagrożenia życia, ale także o samotności, winie i odkupieniu, napisana po mistrzowsku.

(za: Andrzej Kulej, Gazeta Wyborcza, 2006-08-25)

Trzy monologi. Trzy głosy z samego dna ziemskiego piekła. Ta sama drastyczna historia widziana i opowiedziana przez trzech świadów i współuczestników.

Pierwsza narratorka to małomiasteczkowa puszczalska. Codziennie zostawia coraz mniej kochającego ją męża w domu i wyrusza w miasto szukając erotycznych przygód. Zna każdego mijanego na ulicy mężczyznę - przykładnych mężów, miejscowego alfonsa, bandziorów z pubu - i żaden z nich nie jest dla niej tajemnicą. Ma też synka, o niezbyt wdzięcznym przezwisku Wybałuszasty. Kocha go na swój sposób i stara się, w ramach swych skromnych możliwości emocjonalnych, być dobrą matką. Mąż nie jest pewien, czy to jego dziecko; ma poważne podejrzenia, ale nie chce dać się im ponieść. Tego nieszczęsnego dnia, kiedy miejscowe bandziory zabawiały się maltretowaniem konia i wkładaniem rąk doktora Dawsona do kosiarki, Olive źle potraktowała tamtejszą kurwę, która z powodu nieuczciwej konkurencji z jej strony (Olive daje przecież za darmo, wyłącznie dla własnej przyjemności) nie jest w stanie zarobić nawet na niezbędną jej działkę prochów. Ale Olive Day nie ma zrozumienia dla kurwy na głodzie. Zamiast pomóc, bije ją, czym ściąga na siebie wściekłość i groźbę zemsty.
Druga narratorka to Alison Ellis, żona Bru, jednego z niedoszłych kochanków Olive, który nie mógł i nie chciał zrobić tego żonie. Są przecież dobrym małżeństwem. Alison opiekuje się dzieckiem, które podczas głupiej zabawy z koniem zostało kopnięte przez niego w skroń. Od tamtej pory chłopczyk zmienił się nie do poznania. Alison stara się ocalić ich rodzinę w tym świecie pełnym zła, agresji i przemocy. Udaje jej się to. Jej miłość ocala też Bru: z jatki, która zdarzyła się w miasteczku, Bru wychodzi cało. Alison zabiera go do domu.  Mówią sobie, że się kochają. Według Aloson to najlepszy, a może nawet jedyny sposób na przetrwanie.
Trzeci głos należy do sprawczyni całej tragedii, wspomnianej już miejscowej kurwy-narkomanki, Tilly Mcquarrie. To na skutek jej telefonu do męża Olive, łagodny baranek, jakim był do tej pory, zmienił się w żądnego krwi, bezlitosnego, zdeterminowanego oprawcę. Kradnie broń i zabija wszystkich zamieszanych w sprawę, czyli niemal wszystkich bohaterów sztuki. Zamierza zastrzelić też dziecko swojej żony, ale w ostatniej chwili rozmyśla się; po zastrzeleniu alfonsa (prawdziwego ojca Wybałuszastego), całej jego świty oraz własnej żony strzela sobie w głowę. Krwawy final odbywa się na oczach Tilly, która zabiera okrwawione, niczego nie rozumiejące dziecko, żeby je obmyć w rzece. Jednak czy niewinność dziecka odkupi jej winy, czy ma siłę, by zbawić świat, na którym jest tyle bezsensownego okrucieństwa?

Sztuka kończy się takim właśnie znakiem zapytania, co nadaje głębszy wymiar perwersyjnemu okrucieństwu, jakim jest przesycona.
Trzy opowieści uzupełniają się i dają pełny obraz świata, w którym żyją bohaterki. To świat ciemnej natury człowieka, którym rządzą wyłącznie zwierzęce instynkty. Czy w takim świecie jest miejsce na to, co w człowieku dobre? Owszem, daje nadzieję O'Rowe, ale czy ktoś, kto w nim tkwi, będzie umiał to dostrzec? 
Na szczególną uwagę zasługuje przekład Klaudyny Rozhin.

dla ADiT - Joanna Olczakówna