Wojtyszko, Maria

Dzieciom zazwyczaj próbuje się objaśnić świat w zbyt uproszczony sposób. Do nieba idą ci, którzy na to zasłużyli, z kolei grzesznikom pozostaje smutny kąt (bądź bulgoczący kocioł) w piekle. Czy ktoś w ogóle się zastanawiał, co może się stać, jeśli w zaświaty trafi niepokorna mama-didżejka, która zginęła w wypadku i nie zdążyła pożegnać się ze swoim ukochanym synem?

Pełna pokręconego, ale i ciepłego humoru sztuka Marii Wojtyszko to zapis ucieczki dwójki niecodziennych renegatów – didżejki imieniem Jola oraz gapowatego diabła Osmółki – przez zakamarki zaświatów. Wyśniona w środku ciemnej szafy podróż przez niebo i piekło pomaga kilkuletniemu Tadzikowi poradzić sobie ze stratą rodzicielki. Pościg zastępów cokolwiek rubasznych aniołów i pyskatych diabłów obfituje w wiele gagów, ale stopniowo odsłaniają się też różne warstwy tematyczne. Choćby wielorakie aspekty miłości macierzyńskiej. Diablica Mania, matka Osmółki, kocha go toksyczną miłością, ucieka się do podstępów, by zatrzymać dorosłego syna przy swoim boku. Jola, choć pozornie nieodpowiedzialna i roztrzepana, myśli wyłącznie o bezpieczeństwie i spokoju Tadzikowego ducha. Nie zabraknie też Matki Boskiej, która całymi dniami wyczekuje telefonu od swojego Syna. Ale, jak powie Bóg, „jak nie dzwoni, znaczy że jest szczęśliwy i niczego mu nie brakuje”.

Wizyta Joli w zaświatach wywraca na nice schematy myślowe, ale przynosi też pokrzepienie. Wystarczy przyjrzeć się niektórym bohaterom. Uwięzieni („za marudzenie”) w jednym z kręgów piekielnych Potępieńcy uświadamiają sobie, że tak naprawdę nikt nie wymaga od nich wiecznej pokuty. Z kolei Dziadek, czyli ojciec Joli, składa się tylko z jednej połowy – jest niepełny, bo nigdy nie poznał swoich dzieci. Spotkanie z bohaterką pomaga mu odnaleźć ukojenie.

Piekło – Niebo nie jest sztuką wyjaśniającą, co dzieje się z człowiekiem po śmierci, bo skupia się na życiu: jak rozwiązywać sytuacje bez wyjścia i naprawiać życiowe błędy, w jaki sposób oswajać myśl o odejściu bliskiego; że warto łamać stereotypy i zawierać nieszablonowe przyjaźnie, a wszystko to bez najmniejszej kropli zbyt oczywistego sentymentalizmu. Autorka pokazuje, że slapstickowa osnowa nie wyklucza włączenia w obręb sztuki ważkich życiowych mądrości. To zakręcona propozycja pokazująca, że bohaterowie z krwi i kości, wraz ze swoimi słabostkami i aspiracjami, dają czytelnikowi i widzowi więcej niż papierowe postaci rodem z opowieści o „lisku i kaczuszce” (vide: scena-perełka, w której daje się prztyczka w nos zdezaktualizowanym konwencjom teatru dla dzieci). W tym przypadku jedno jest pewne. Nikogo nie pochłonie piekło. Pochłonie Was Teatr.

Sam ma trzynaście lat. Jak gdyby samo to nie było wystarczającym dopustem Bożym, jego rodzice właśnie się rozwodzą, bo matka zakochała się w emigrancie z byłej Jugosławii. Sam jest intelektualistą, zatem ma kłopoty z klasowymi osiłkami. Jest samotny. Jego jedynym przyjacielem jest chomik z rozdwojeniem jaźni. W dodatku w klasie pojawia się nowa dziewczynka, Wiola, której rodzina wydaje się Samowi idealna. Jednak do czasu... Sam – cierpiący na brak pewności siebie odludek i dziwak – usiłuje uporać się ze szkolnym wrogiem, Grześkiem, z trudną sytuacją w domu, z niechęcią do nowego mężczyzny mamy i wciąż nowych dziewczyn taty, a przede wszystkim – z miłością. Zabawna, ciepła i mądra opowieść o kłopotach z dorastaniem, miłością i przyjaźnią, napisana młodzieżowym językiem i czytelna dla każdego, kto choć przez chwilę miał trzynaście lat.

Na początku była szarość... Z tej szarości wyłoniła się Pramysz i Prasłoń, który wyobrażał sobie, że jest skałą. Z ich związku narodził się Praktoś, który wyrusza w świat, by go lepiej poznać. Podczas swojej wędrówki Praktoś odkrywa, że jego ciało skrywa w sobie zupełnie inne kolory poza szarym: że pot jest żółty, a krew czerwona. Jako samorzutny władca świata rozkazuje mu najpierw być żółtym, a następnie – czerwonym. Jak każdy tyran, skazuje na śmierć tych, którzy nie chcą się podporządkować jego rozkazom. Co się jednak stanie, gdy buntownikami okażą się jego rodzice? I czy pojawienie się płaczącej Prapanny zmieni nastawienie Praktosia? Pierwszy człowiek świata to zupełnie nowy mit o początku świata i pojawieniu się kolorów.

Luźna adaptacja znanej baśni Andersena, której narratorką jest Róża. Kay i Gerda są przyjaciółmi "jak stąd do końca kosmosu", ale do oka i serca chłopca trafiają okruchy diabelskiego lustra. Pod ich wpływem Kay staje się chłodny i zaczyna wyżej cenić umysł niż serce. Zaczepiony i umiejętnie skuszony przez Królową Śniegu, udaje się z nią na biegun polarny. Tymczasem mała Gerda nie wierzy, że jej przyjaciel utonął w rzece – choć tak mówią dorośli. Wraz z Różą wyrusza zatem na poszukiwania. Podczas podróży obie napotkają wiele baśniowych postaci, będą zawracane z drogi, przeżyją mnóstwo przygód i zawsze będą się kierować sercem. Czy uda im się uratować Kaya? A jeśli tak, to za jaką cenę? "Królowa Śniegu" to ponadczasowa opowieść o miłości dla dzieci i dorosłych, którzy wciąż są dzieckiem "podszyci".

Przyjemne jest życie królewny! Do czasu, gdy... pojawia się konkurencja w postaci małego braciszka i następcy tronu. Logorea – jako dziewczynka – zostaje odsunięta na margines władzy, a jako starsze dziecko – traci zainteresowanie rodziców. Marzy tylko o tym, żeby mały uzurpator zniknął z jej życia i żeby wszystko było jak dawniej. Udaje się więc do czarodzieja Bezkantego Dila po odpowiednie zaklęcie. Braciszek zostaje zamieniony w niedźwiadka i zamknięty w lochu, co wywołuje rozłam w królewskiej rodzinie i – wbrew zamierzeniom – budzi współczucie w królewnie. Logorea postanawia uwolnić misia i udaje się z nim w podróż, która całkowicie odmieni życie i uczucia obojga...

Opowiedziana na nowo dobrze znana legenda o Lechu, Czechu i Rusie – trzech braciach, którzy wyruszają na poszukiwanie nowych ziem, na których mogliby osiąść. Autorka dodaje braciom również siostrę Wandę, która nie przepada za innymi nacjami i mierzi ją los kury domowej, na który – jako kobieta – jest skazana. Narratorem historii jest tym razem Biały Orzeł, który komentuje z dystansem i lekką ironią, ale również sporą dawką sympatii, poczynania Lecha i jego próby założenia nowego państwa. Bohaterowie przeżywają wiele przygód, stawiają czoła niebezpieczeństwom i napotykają na swojej drodze różne postaci, które pomagają im osiągnąć cel.

Właściciel sympatycznego kundelka o imieniu Pacan pewnego dnia znika w niewyjaśnionych okolicznościach. Pies bardzo się o niego martwi i postanawia wyruszyć na poszukiwania. Jest jednak wypieszczonym kanapowcem i nie umie sobie poradzić na ulicy zimą. Szybko trafia do schroniska, gdzie poznaje smutne losy współtowarzyszy niedoli. Pacan początkowo jest bardzo nieszczęśliwy i przerażony, stopniowo jednak uczy się radzić sobie w tej trudnej sytuacji, zaprzyjaźnia się, a nawet... znajduje miłość. Co się stanie, jeśli właściciel Pacana wreszcie się odnajdzie i zechce odebrać swojego przyjaciela ze schroniska?

Pacan to niezwykle ciepła opowieść o tym, że nawet w najbardziej smutnych, samotnych i pozbawionych nadziei miejscach może zrodzić się prawdziwa miłość.

Czym jest piekło? –To inni, napisał Sartre. Ale dla Tadeusza piekło to samotność i koniec opowieści. Tadeusz i Emilka są młodym małżeństwem, wiodą spokojne i nudne życie – które sama Emilka nazywa "żyćkiem". Wszystko jednak zmienia się, gdy Emilka ulega wypadkowi i zapada w śpiączkę. Tadeuszowi brak motywacji do życia, wszystko wydaje się miałkie i nic nieznaczące. Przez jakiś czas towarzyszą mu Muza Optyków i Transsi, będący swoistym memento mori, ale nie są oni w stanie rozproszyć samotności. Dlatego Tadeusz wyrusza w Zaświaty, by – niczym Orfeusz – sprowadzić ukochaną z powrotem na ziemię. Czy ta misja mu się powiedzie? Czy optykom również może się zdarzyć jedna z tych Wielkich Historii, o których czytamy w książkach?

White Hill City jest niemal wymarłą mieściną, a lada chwila ma tu przybyć prezydent z przedwyborczym orędziem. Zagrożeniem dla niego jest lokalna banda Braci D, która planuje zamach. Mieszkańcy miasteczka wynajmują płatnego zabójcę, Ponurego Jima, by zlikwidował morderczych Braci, co mogłoby być doskonałym rozwiązaniem, gdyby nie to, że Jim jest stary i nie potrafi już strzelać. Wyjścia z tej patowej sytuacji szukają dziwki z saloonu, które postanawiają wziąć sprawy w swoje ręce i nie zdawać się na odwagę i bohaterstwo mężczyzn. Czy uda im się obronić White Hill City i ocalić prezydenta?

Koniec świata... to komedia feministyczna w westernowym stylu, w której bohaterowie są na wskroś współcześni, a ich problemy – jak najbardziej aktualne.