język polskijęzyk angielski

Andora

Autor
Tytuł oryginalny
Andorra
Tłumacz
Ganczar, Maciej
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn

Jest to historia Andriego, bękarta mieszkańca Andory i cudzoziemki, wychowywanego przez ojca jako dziecko żydowskie. Ojciec (Nauczyciel) przed laty przywiózł do kraju syna, owoc zakazanej miłości, twierdząc, że jest to chłopiec uratowany od prześladowań w państwie sąsiednim. Dopóki dziecko jest małe, mieszkańcy Andory szczycą się bohaterstwem Nauczyciela, ale lata mijają, koniunktura się zmienia, a wraz z nią nastroje społeczne. Niestety po tylu latach nie ma łatwego sposobu na wyjawienie prawdy. Ludność Andory piętnuje chłopca ze względu na jego domniemane pochodzenie do tego stopnia, że ten, dowiedziawszy się prawdy o swym niesemickim rodowodzie, dalej obstaje przy „byciu Żydem” i „żydowskich” (stworzonych przez przesądy Andorczyków) zachowaniach. Przyjął bowiem przypisaną mu rolę, nauczył się dostosowywać do oczekiwań społeczeństwa, utwierdzać je w jego uprzedzeniach. Andri jest jedynym bohaterem Frischa, który nie buntuje się przeciwko narzuconej mu roli, ale przyjmuje ją. Odbiera mu to nie tylko osobowość i nadzieję na szczęście, ale także życie. Po tym, jak mieszkańcy przyzwalają na zamordowanie chłopca przez wojska sąsiedniego kraju, każdy z nich stara się usprawiedliwić swoje zachowanie, nie przyznając się do winy. Nie oni bowiem zamordowali Żyda, oni jedynie głównego bohatera uczynili Żydem, mimo że w ich świecie jest to równoznaczne z wyrokiem śmierci. Frisch nie moralizuje, nie próbuje obciążyć nikogo etycznym imperatywem, ale porusza w Andorze niezwykle aktualne problemy, takie jak stygmatyzacja inności, przyczyny terroryzmu czy źródła anarchii, udowadniając, że historia rządzi się powtarzalnością zdarzeń niczym mechanizm zegarowy, a to, co w latach czterdziestych czy pięćdziesiątych ubiegłego wieku mogło być tylko podszytymi lękiem przewidywaniami, dzisiaj dzieje się na naszych oczach w globalnym wymiarze.

Sztuka ukazała się w II tomie Dramatów zebranych Maxa Frischa, ADiT, Warszawa 2016.

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Andora