język polskijęzyk angielski

Levin, Hanoch

Poper

Tłumacz
Olek, Agnieszka
Gatunek sztuki
Komedia
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Czas akcji
współcześnie
Miejsce akcji
dom Szwarca, dom Popera, dworzec autobusowy, ulica
Prapremiera
1976, Haifa Municipal Theatre, reż. Hanoch Levin
Prapremiera polska
27.01.2012, Teatr Nowy w Poznaniu, reż. Ana Nowicka

Szwarc i Szwarciska wiodą wspólne szczęśliwe życie do czasu, kiedy kobieta odmawia swojemu mężowi pocałowania jej w palec… którym dopiero co dłubała sobie w nosie. Ta odmowa wywołuje niespodziewanie katastrofalne skutki dla ich związku. Szwarciska wzywa więc na pomoc Popera, któremu wyjawia prawdę o konflikcie z mężem i wstydliwym powodzie odmowy pocałunku. Przyjaciel rodziny decyduje się wyjaśnić wszystko Szwarcowi. Jego interwencja przynosi pozytywne skutki, jednak Szwarc nie będzie w stanie zapomnieć nigdy swojej żonie, że wprowadziła obcego człowieka w ich niezwykle intymne i nieco wstydliwe sprawy. Bardzo szybko zacznie podejrzewać ją o romans z Poperem, a samemu mężczyźnie życzyć śmierci. Zbiegiem okoliczności (lub nie) ich przyjaciel faktycznie zaczyna się gorzej czuć i gorączkować, przez co wzbudza coraz większe zainteresowanie samej Szwarciski, która odwiedza go co dzień, aby go wesprzeć i sprawdzić jak się czuje, co z kolei szalenie irytuje Szwarca. Poper zmęczony napiętą sytuacją, a także swoim gorszym samopoczuciem, postanawia przed śmiercią w końcu się ożenić. O pomoc w tym celu prosi swojego przyjaciela Kaca, który idzie na dworzec autobusowy, aby znaleźć mu partnerkę…

Komediowa sztuka z piosenkami Hanocha Levina to śmieszno-gorzka opowieść o miłosnym trójkącie. Jak się okazuje, tytułowy bohater od dawna kochał się w zamężnej Szwarcisce i nawet w momencie, w którym w jego życiu pojawia się była prostytutka Kulpa, gotowa, aby spędzić z nim życie, Poper wciąż tęskni do nieosiągalnej dla niego kobiety. Szwarc będzie jednak gotów zrobić wszystko, aby pozbyć się mężczyzny z ich życia. Poper ostatecznie umiera samotny, a Szwarc i Szwarciska wracają do swojej małżeńskiej rutyny. 

Utracone Trojanki

Tytuł oryginalny
HA-NASZIM HA-AWUDOT ME-TROJA
Tłumacz
Sobelman, Michał
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły obsady
w sztuce występują również postaci zbiorowe
Czas akcji
po zakończeniu wojny trojańskiej
Miejsce akcji
obóz Greków w Troi
Prapremiera
16.02.1984, The Cameri Theatre w Tel Awiwie, reż. Hanoch Levin

Utracone Trojanki to jedna ze sztuk mitycznych Hanocha Levina. Dramat oparty jest na antycznych tekstach Eurypidesa - Trojanki oraz Hekabe. Izraelski autor w swoim utworze skupia się na momencie po zakończeniu oblężenia Troi. Ukazuje swoisty krajobraz po bitwie, który przypomina prawdziwe pogorzelisko. Król Priam, a także jego synowie Hektor i Parys, są martwi. Tak samo wielki grecki wojownik Achilles, znajdujący się po przeciwnej stronie konfliktu. 

Akcja sztuki rozpoczyna się, kiedy oblegający Troję zwycięzcy wodzowie mają zadecydować nie tylko o losie samej Heleny (przyczynie wojny), ale również wszystkich trojańskich kobiet, pozbawionych opieki swoich mężczyzn. Te kobiety to królowa Hekabe, jej córki Kasandra i Poliksena oraz synowa (wdowa po Hektorze) Andromacha. Hanoch Levin portretuje brutalną rzeczywistość zarządzaną przez mężczyzn. Bardziej niż na okrucieństwie samej wojny, skupia się na tym, co po niej pozostaje. Przedstawia świat z perspektywy osieroconych kobiet, które bez swoich mężczyzn tracą z dnia na dzień pozycję społeczną i okazują się być wyłącznie przedmiotami, przekazywanymi z rąk do rąk kolejnych władców. Levin poświęca każdej z nich oddzielną scenę. Tak więc otrzymujemy monolog wieszczącej Agamemnowi klęskę Kasandry, opis przerażającego zbiorowego gwałtu na Poliksenie, a także scenę pożegnania Andromachy ze swoim synem, który zostaje zrzucony przez Greków z murów Troi. Obserwatorką tego całego okrucieństwa staje się stara i bezradna królowa Hekabe. Wznoszone przez nią żale i prośby nie przynoszą jednak żadnego skutku. Najbardziej podmiotową i zaradną kobiecą postacią trojańskiej tragedii okazuje się być, paradoksalnie, piękna Helena, zarzewie całego konfliktu. Jako jedyna, dzięki manipulacji i umiejętnemu korzystaniu ze swojej urody, jest w stanie przeżyć w bezlitosnym świecie walczących o władzę, a także prawo do kobiecego ciała, mężczyzn. 

Sztuka izraelskiego dramatopisarza zaskakuje oryginalnym językiem. Hanoch Levin w swoim dramacie łączy poezję i melancholię z niezwykłą brutalnością i naturalizmem opisów dokonywanych przez Greków okrucieństw. Utracone Trojanki to współczesna reinterpretacja znanej nam wszystkim bardzo dobrze mitycznej historii. Jej nowe ujęcie, a także skupienie się na kobiecych wątkach, sprawia, że może wybrzmieć na nowo.

Ichś Fiszer

Tytuł oryginalny
Ikhsh Fisher
Tłumacz
Olek, Agnieszka
Gatunek sztuki
Komedia
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły obsady
w sztuce pojawiają się również sceny zbiorowe, goście na uczcie oraz służący
Czas akcji
współcześnie
Miejsce akcji
toaleta, morze, pałac Księżniczki w Monte Carlo
Prapremiera polska
28.10.2012, Teatr IMKA/Nowy Teatr w Warszawie, reż. M. Kalita

Ichś Fiszer podczas chwili nieuwagi traci swojego „małego” w publicznej toalecie. Pech sprawia, że w międzyczasie (kiedy on szuka pomocy) do tej samej toalety przychodzi Parnabachcie, aby się załatwić. Kiedy więc Ichś Fiszer powraca na miejsce wraz z ratownikiem medycznym, okazuję się, że jego mały spoczywa na dnie sedesu cały w kupie. Ze względu na regulamin oraz kwestię higieny, sanitariusz odmawia wyłowienia go i przewiezienia do szpitala. Ponowne pojawienie się Parnabachcie, która zapomniała spuścić po sobie wodę, dodatkowo wzmaga absurdalność i patowość sytuacji. Kiedy wyłowienie małego wydaje się już prawie osiągalne, kobieta niespodziewanie powołuje się na prawo własności i zabrania dotykania jej kupy, po czym ostatecznie spuszcza wodę. Przybity Ichś Fiszer jest przekonany, że stracił już swojego małego na zawsze. Na brzegu morskim spotyka jednak pewnego rybaka, który najprawdopodobniej widział go unoszącego się na wodzie. Razem wyruszają w podróż na łódce, aby go odnaleźć.

Hanoch Levin w sprytny, niekonwencjonalny, a przy tym jednocześnie w lekki i prześmieszny sposób opowiada o kryzysie męskości. Jego główny bohater całą swoją dumę i godność lokuje w utraconym przyrodzeniu. Jego historia daleka jest jednak od podniosłych opowieści. Izraelski dramatopisarz zagląda tam, gdzie być może zwykliśmy sądzić, że nie wypada. Nie boi się więc fekalnych i śmierdzących nawiązań oraz porównań. W ten paradoksalny sposób dociera do prawdy ludzkiego doświadczenia, które według Levina ma więcej wspólnego z ciałem i kupą, niż nabzdyczoną i oderwaną od życia filozofią.