język polskijęzyk angielski

Czułość

Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły
dramat opublikowany w miesięczniku "Dialog" 4/2017
Szczegóły obsady
+głos kierownika pociągu
Przekłady
translated into: - chorwacki

Pociąg relacji Prasno-Żyrostaw. W jednym przedziale − Starsza Kobieta, Księżniczka Disneya, Szczupły Mężczyzna i Obleśny Typ. Pierwsza scena to spojrzenie kamery: obiektywne, chłodne, nieoceniające. Pasażerowie wymieniają zdawkowe grzeczności. Ale kamera sięga coraz głębiej, penetruje, bada świat wewnętrzny bohaterów. Pociąg, który być może nigdy nie dotrze do zaplanowanej stacji, staje się limbo, zawieszeniem między życiem a śmiercią, podróżą a postojem. Co czeka tych ludzi, ni to żywych, ni to martwych, na stacji końcowej - nie wiadomo...

Początkowo mocno stypizowane, niezbyt wyrafinowane sympatyczne postaci szybko pogrążają się w monologu wewnętrznym. Stopniowo każda z nich odsłania ukrytą stronę swojej osobowości. Pasażerowie coraz obsesyjniej oddają się myśleniu o swoich fobiach, obawach i niełatwej przeszłości: wokół zaczyna brakować powietrza, a pies, leitmotiv sztuki przywoływany przez głos kierownika pociągu, coraz głębiej wbija kły w swoje ciało, aż do krwi:

"GŁOS KIEROWNIKA POCIĄGU
Zaciska oczy, marszczy nos, chce mu się wyć, czuje smak krwi.
Dobrze wiecie, jak to boli.
Szarpie raz, potem drugi, usłyszmy te ciche powarkiwania.
Od kiedy to niszczy sam siebie?
Kiedy stał się własnym wrogiem?"

W kulminacyjnej scenie Starsza Kobieta wiesza się na pasku odpiętym od eleganckiej torebki Księżniczki Disneya. Pasażerowie siedzą ściśnięci w towarzystwie martwego ciała samobójczyni. W pociągu donikąd panuje chaos. Stopniowo jednak rysuje się tytułowa "czułość". Postacie zyskują imiona, odnajdują powiązania między sobą - choćby i odległe. Chwila bliskości, nawet tej tymczasowej i naskórkowej, pozwala zapomnieć o bólu istnienia. Pociąg rusza, pies zostaje oswojony, rozlega się sentymentalna harcerska piosenka.

Malina Prześluga pisała swoją sztukę z myślą o Teatrze Telewizji − faktycznie, w sposobie prowadzenia narracji widać inspiracje filmowymi zabiegami, niemniej jest to dramat, który równie dobrze zaistnieje w teatrze, o ile trafi na reżysera, który pozwoli wybrzmieć dwóm narracjom: temu, co wypowiedziane, oraz temu, co przemilczane. Ostatecznie te dwie perspektywy splatają się, tworząc przejmującą opowieść o ludzkiej samotności i zagubieniu. Autorka nicuje swoją opowieść charakterystycznym dla niej cierpkim humorem i ironią, co nie odbiera sztuce ciężaru gatunkowego, a jeszcze bardziej emocjonalnie zbliża do bohaterów: prozaicznych, śmiesznych, ale na swój sposób i wzniosłych. Autorka posługuje się w tekście różnymi rodzajami narracji i sposobami prowadzenia monologów i dialogów, zróżnicowanym językiem, zwierzając się, że „podczas pisania tej sztuki język był bardzo ważnym punktem odniesienia: oddawał poziom zanurzenia w osobowości postaci, potoczny dialog przechodził w poezję, swobodny strumieniem świadomości w narrację opisowo-zewnętrzną...

  • Sztuka została przetłumaczona na język chorwacki, do tej pory miała trzy czytania sceniczne - jedno w warszawskim teatrze Dramatycznym w reżyserii Magdaleny Miklasz, drugie w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora w reż. Adama Nalepy i trzecie w Teatrze @TD w Zagrzebiu, w reż. Rajny Racz.
  • Sztuka ukazała się w zbiorze To mogło być śmieszne, ale nie było. Osiem dramatów nakładem ADiTu w roku 2022.

 

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Czułość