język polskijęzyk angielski

Wielka Nierządnica z Babilonu

Tłumacz
Sidi, Elżbieta
Gatunek sztuki
Dramat
Obsada kobiet
Obsada mężczyzn
Szczegóły obsady
+ eunuchowie-niewolnicy
Prapremiera
1982, Teatr Cameri, reż. Hanoch Levin

W Wielkiej Nierządnicy z Babilonu Hanocha Levina jest wszystko: kobieta, mężczyzna i dziecko, konfliktowa miłość, gwałt, akt seksualny, niechciana ciąża, perwersja („złoty deszcz”, kopulacja na świeżym grobie, krwawe ofiary), młodość i starość, męki konania i radość z narodzin, śmierć i życie, symboliczne motywy, wątki zaczerpnięte z Biblii oraz sztuk antycznych. Jest też bolesna, brutalna prawda moralna, która może być trudna do przyjęcia. Nic dziwnego, że akurat ten dramat, odważny w tematyce i języku, chwilami bulwersujący i prowokacyjny, poruszający najistotniejsze kwestie egzystencji ludzkiej, wywołał niezwykle żywą reakcję izraelskiej publiczności i cieszył się wielkim uznaniem.

  • „Nie w trąbieniu fanfar i nie w głosie szofaru człowiek powstał, ale w posępnym dyszeniu mężczyzny pocącego się w nocy nad leżącą na wznak jęczącą kobietą. Tak to, w skromnej pozycji, w wilgoci, ukradkiem, bez świadków, w sekretno-podejrzanej ceremonii popełniono przestępstwo zwane człowiekiem”.

Jak twierdzi dr Szoszana Weitz w artykule Wszystko jest ciałem, w Wielkiej Nierządnicy z Babilonu Hanoch Levin poddał bohaterów dramatu próbie cierpienia przerastającego ludzkie pojęcie. Podobną intensywność ludzkiej tragedii i bólu przedstawionego na deskach teatru można jedynie odnaleźć w Antygonie i Królu Edypie Sofoklesa oraz w Królu Learze Williama Shakespeare'a, a także w Mękach Hioba Levina.

Fragmentami tekst jest tak naturalistyczny, że ociera się o parafilię i urofilię. W teatrze Levina okrucieństwo, perfidia, fizjologia stają się tworzywem sztuki dramatycznej, bo i w rzeczywistości są nieodłączną częścią egzystencji człowieka i historii ludzkości. Fizjologia pokazana bez eufemizmów nie jest jedynie fizjologią dosłowności, służy również do wykreowania metaforycznej i symboliczej przestrzeni dramatu, stanowi klucz do zrozumienia kondycji człowieka oraz istoty miłości i nienawiści. Jest zaprzeczeniem drobnomieszczańskiej, popularnej estetytyki. Gdyby Quentin Jerome Tarantino, zamiast reżyserować filmy, robił teatr - to byłby idealny tekst dla niego.

Streszczenie sztuki przedstawione przez autora tekstu, Hanocha Levina:

„Akcja Wielkiej Nierządnicy z Babilonu oparta jest na historii Prokne i Filomei, bohaterek mitologii greckiej. Brodach, ubogi rolnik, i jego chora żona Aszima żyją w nędzy na skraju pustyni. Przyjeżdża do nich Bigwai, siostra Aszimy, bogata i piękna nierządnica z Babilonu, zaproszona po to, by pożegnać się z umierającą siostrą. Ogień pożądania zostaje wzniecony w sercu Brodacha, którego żona oddaje ostatnie tchnienie. Bigwai zauważa to. Ze wzgardy rozpala jego pożądanie do granic utraty zmysłów. Na świeżym grobie swojej siostry zostaje brutalnie pobita i zgwałcona przez Brodacha. W pamięci Bigwai, kobiety rozkładającej nogi dla przyjemności mężczyzn, czyn ten staje się raną, która nigdy się nie zabliźni. Bigwai wraca do Babilonu z nasieniem Brodacha w swoim łonie. W dziecku, które ma się narodzić, i w macierzyństwie, widzi zagrożenie dla swojego życia. Dlatego też od razu po porodzie odrzuconego przez siebie syna odsyła ojcu na pustynię.

Mijają lata. Brodach wychowuje syna na pustyni. Nawet na chwilę nie zapomina o swojej miłości do Bigwai. Bigwai wiedzie rozpustne życie w swoim pałacu. Nie zapomina swojej nienawiści do Brodacha. Po siedmiu latach przywołuje Brodacha i swojego syna do Babilonu. To co Brodachowi wydaje się znakiem nowego życia i spełnieniem marzeń o miłości, jest spłatą starego długu. Zemsta Bigwai na Brodachu nie ma sobie równych. Bigwai mści się na nim poprzez to, co dla niego najcenniejsze, co pochodzi z jego krwi i ciała i jest owocem ich wspólnego grzechu - jego syna."

Uwaga do tekstu od tłumaczki:

W dramacie został zachowany oryginalny podział na wersy, często dzielący zdania w środku, oraz dwuwersowe przerwy w monologach.  Zdaniem aktorów grających w inscenizacji reżyserowanej przez Hanocha Levina, ten specyficzny zapis tekstu pomagał im w grze aktorskiej i stanowił rodzaj dodatkowych didaskaliów. Był również wyznacznikiem rytmizacji tekstu spotęgowanej rymem w niektórych zakończeniach scen.

Hanoch Levin recytujący 16. scenę dramatu:

link

Formularz zamówienia sztuki

Zamawiana sztuka: Wielka Nierządnica z Babilonu